Vitaminler suda çözünenler ve yağda çözünenler olmak üzere ikiye ayrılır.

SUDA ÇÖZÜNEN VİTAMİNLER

Suda çözünen vitaminler; vücut için günlük kullanımlarından arta kalanlar  idrar yoluyla vücuttan atılır. Bu nedenle bu vitaminlerin her gün vücudun gereksinimi kadar aldığımız besinlerde bulunmaları gerekir. Eğer yeterli miktarda alınamıyorlarsa dışarıdan vitamin desteği şeklinde  tamamlanmaları gerekir.

C VİTAMİNİ: Suda eriyen bir vitamindir. Güçlü antioksidan etkisiyle vücut hücrelerini serbest radikallere karşı korur. Yara iyileşmesinde gerekli kolejenlerin üretiminde rol oynar. Ayrıca vücudumuzu hastalıklara karşı korur, bağışıklık sistemimizi güçlendirir. Demirin bağırsaklardan emilimini sağlar.

Eksikliğinde; iskorbüt denilen deride döküntülerle seyreden bir hastalık gelişir. Diş etlerinde şişme ve kanamalar gözlenir. İdrarda, mide barsak kanalında kanamalar görülür. Kansızlık gelişir. Kemik mineralini yitirir ve kemik büyümesi durur.

Kaynakları: Portakal mandalina, limon, greyfurt gibi turunçgillerde yüksek oranda C vitamini bulunur. Çilek, kuşburnu, domates, lahana, patates, ıspanak, marul, yeşil biber gibi sebzelerde C vitamini yönünden oldukça  zengindir. Vücutta depo edilmez o nedenle günde en az 3 kez taze olarak alınması gerekir.

B 1 VİTAMİNİ (Tiamin): Suda çözünen bir vitamindir. Günlük aldığımız gıdaların enerjiye dönüşmesine yardım eder. Vücuttaki tüm hücrelerin gelişimi ve büyümesi için gereklidir.

Eksikliğinde; kalp ve sinir sistemi hastalıkları gelişebilir. İştahsızlık, anksiyete, bazen de çocuklarda pişikler gözlenebilir.

Kaynakları: İşlenmemiş tahıllar, kuru baklagiller, tam tahıl ekmekleri, pirinç, et, balık, karaciğer, ceviz, fındık ve yumurta gibi besinlerdir.

B 2 VİTAMİNİ (Riboflavin): Suda eriyen bir vitamindir. Günlük aldığımız gıdaların enerjiye dönüşmesine yardım eder. Antioksidan etkiye sahiptir. Kan şekerinin düzenlenmesine yardımcı olur. Serbest radikallerin vücuda verdikleri zararı azaltır. Yaşlanmayı yavaşlatır.

Eksikliğinde; çocuklarda büyüme ve gelişme durur. Ağızda yaralar, deride kaşıntılar, soyulmalar gözlenir. Görmede azalma, gözde yanma, kızarıklıklar olabilir. Sindirim problemleri ve kansızlık gelişebilir.

Kaynakları: Süt ve süt ürünleri, yumurta, kuru baklagiller en önemli B 2 vitamini kaynaklarıdır.

B 3 VİTAMİNİ(Niasin,Nikotinik asit): Suda eriyen bir vitamindir. Karbonhidrat, yağ ve proteinlerin enerjiye dönüşmesini sağlar.

Eksikliğinde; sinir sistemi, sindirim sistemi bozuklukları ve deride simetrik yaralarla seyreden pellegra denilen bir hastalık gelişir.

Kaynakları: Et, balık, kümes hayvanları, süt ve süt ürünleri, kuru baklagiller ve yeşil yapraklı sebzelerdir.

B 5 VİTAMİNİ (pantotenik asit): Suda eriyen bir vitamindir. Karbonhidrat, yağ ve proteinlerin enerjiye dönüşmesini sağlar. Sinir sisteminin ve bazı hormonların çalışmasına yardımcı olur. Anti stres vitamin olarak da adlandırılır. Kırmızı kan hücrelerinin yenilenmesini sağlar.

Eksikliğinde; bulantı, kusma, karın ağrısı, vücutta kasılma ve titremeler, deride yaralanmalar ve saçlarda dökülmeler görülür.

Kaynakları: Tüm hayvansal ve bitkisel besinlerdir.

B 6 VİTAMİNİ (piridoksin): Suda eriyen bir vitamindir. Beyin, sinir sistemi ve kan hücrelerinin yenilenmesi için gereklidir. 

Eksikliğinde:dudak kenarlarında yaralar, saçlarda dökülme, halsizlik ve iştahsızlık gözlenir. 

Kaynakları: Et, balık, sakatatlar, tahıl ve kuru baklagillerdir.

B  7 VİTAMİNİ (Biotin, H Vitamini): Suda eriyen bir vitamindir. Yağ, şeker ve amino asit metabolizmasında rol oynar. Bazı enzimlerin çalışması için çok gereklidir.

Eksikliğinde; bebeklerde saç dökülmesi, deride alerjik reaksiyonlar gözlenir. Daha büyük çocuklar ve erişkinlerde ise deride kuruma ve pullanmalar, halsizlik ve iştahsızlık gelişir.

Kaynakları:Kırmızı et, yumurta, kuru yemiş ve tam tahıllardır.

B  9 VİTAMİNİ (Folik asit): suda eriyen bir vitamindir. Amino asit ve kan hücrelerinin yapımında görevlidir. Genetik materyalin sentezi içinde çok önemli bir vitamindir. Vücutta depo edilmez, alınan besinlerden bağırsaklarda mikro organizmalar tarafından sentez edilir. Vücutta görev yapabilmesi için C vitaminine gereksinimi vardır.

Eksikliğinde; özellikle gebelerdeki hücre bölünmesinde ve olgunlaşmasında rol oynadığı için doğacak  olan bebeklerde nöral tüp defekti olarak da adlandırılan omurilik ve merkezi sinir sisteminde bozuklukları gelişir. Bu nedenle hamilelere 500-600 mcg dozda folik asidin  düzenli olarak verilmesi gerekir.  

Kaynakları: Karaciğer, her türlü sakatatlar, yeşil yapraklı sebzeler, kuru baklagiller ve tahıllardır.

B 12 VİTAMİNİ (kobalamin): Beyin, sinir ve kan hücrelerinin oluşumunda rol oynar. DNA oluşumuna yardımcı olur. Bağışıklık sistemini güçlendirir.

Eksikliğinde: halsizlik, bitkinlik, iştahsızlık, kilo kaybı, yorgunluk, kol ve bacaklarda uyuşukluk, duyu azalması, ruhsal bozukluk ve solunum  zorluğu görülebilir.

Kaynakları: Sadece hayvansal besinlerde bulunur. Et, süt, peynir, yumurta, balık, sakatatlar en önemli B 12 vitamini kaynaklarıdır.

YAĞDA ERİYEN VİTAMİNLER

Bu vitaminlerin günlük kullanımından arta kalanları vücutta birikir. O nedenle eksikliği gibi fazlalığı da vücutta bir takım olumsuzluklara neden olabilir.

A VİTAMİNİ: Yağda eriyen bir vitamindir. Göz, kalp, böbrek ve akciğer gibi organların sağlıklı çalışmasında çok önemli bir görevi vardır. Büyüme, embriyo gelişmesi, kan yapımı ve üreme sağlığı için gereklidir. Bağışıklık sistemini güçlendirir. Kemiklerin, dişlerin ve derideki  epitelin sağlıklı  gelişmesi için çok gereklidir.

Eksikliğinde; özellikle çocuklar da ve hamileler de göz kuruluğu, gece körlüğü, görme kaybı gelişir. Vücut enfeksiyonlara karşı direncini yitirir. İştah kaybı, tat ve koku duyuların da azalma görülür. Derinin normal salgı yapısı bozulur ve deri yüzeyin de çeşitli düzensizlikler görülür.

Fazlalığında; kafa içi basıncında artış, şiddetli baş ağrıları ve görme sorunları gelişir. Saç dökülmesi, kemik yapımının anormal artması, karaciğer büyümesi, ciltte koyulaşma ve pullanmalar görülebilir.

Kaynakları; Havuç, kabak, koyu yeşil yapraklı sebzeler, süt ve tahıl ürünleridir.

D VİTAMİNİ: Yağda eriyen bir vitamindir. Kemiklerin temel yapı taşı olan kalsiyumun bağırsaklardan emilip kemiklere yerleşmesini sağlar. Beyin tarafından yapılan iletileri sinirler vasıtasıyla organlara ulaştırır. Fosfor metabolizmasında da çok önemli bir görevi vardır.

Eksikliğinde; özellikle kemik, diş, tırnak oluşumunda bozulmalar oluşur. Çocuklarda sık enfeksiyona yakalanma, iştah bozuklukları büyüme ve gelişme geriliği, X bacak ya da O bacak denilen bacak deformiteleri görülebilir. Daha ileri yaşlarda özellikle kadınlarda menopozda; kemik kitlesinin kaybı sonucu kolay kırıklar görülebilir. D vitamini eksikliğinde  fosfat metabolizması da bozulduğu için tetani denilen kaslarda kasılmalar da görülebilir.

Fazlalığında; böbrek fonksiyonlarında bozulma ve böbreklerde taş oluşumu gözlenebilir. D vitamini fazlalığı kan kalsiyum düzeyinde artma ve buna bağlı olarak kaslarda kramplar ve kalpte ritim bozuklukları geliştirebilir.

Kaynakları; D vitamininin ana kaynağı güneştir. Güneşten D vitamini almak için; güneşin dik geldiği öğlen saatlerinde kol ve bacaklar açık 15-20-30 dakika koruyucusuz olarak direkt güneş altında kalmak gerekir. Cam arkasından alınan güneş vücutta D vitamini sentezi yapamaz. D vitamini daha az miktarlarda karaciğer, yumurta sarısı, peynir, somon balığı, ton balığı, mersin balığı, orkinos, hamsi, sardalye ve lüfer gibi yağlı balıklarda bulunur.

E VİTAMİNİ; Yağda eriyen bir vitamindir. Çok güçlü bir antioksidan etkisi vardır. Tüm vücut hücrelerini serbest radikallere karşı korumaya yardım eder.Bağışıklık sistemini güçlendirir. Antioksidan etkisi nedeni ile kanser, kalp damar hastalıkları gibi ciddi hastalıklara karşı vücudu korur.

Eksikliğinde;vücut direncinde kırılma,halsizlik ve vücutta ödem oluşur.

Kaynakları: Her türlü bitkisel yağlar, tahıl taneleri, yağlı tohumlar, ıspanak, brokoli gibi yeşil yapraklı sebzeler ve kuru baklagiller en önemli E vitamini kaynaklarıdır.

K VİTAMİNİ: Yağda eriyen bir vitamindir. Karaciğerden kanın pıtılaşmasını sağlayan maddelerin sentezi için gereklidir. Kemiklerin gelişmesinde çok önemli bir görevi vardır.

Eksikliğinde; durdurulamayan kanamalar ve kemik gelişmesinde gerilik görülür.

Fazlalığında; kanda pıhtılaşma problemleri gözlenir.

Kaynakları: Bitkisel yağlar, yeşil yapraklı sebzeler, et, yumurta, peynir, kuru baklagiller ve balık başlıca K vitamini kaynaklarıdır.

Dr. YILMAZ BAY

Çocuk sağlığı ve hastalıları uzmanı

Halk arasındaki adıyla balık yağı olarak da adlandırılan bu fonksiyonel besinler; bazı uzun zincirli doymamış yağ asitlerinin kısa adıdır. Vücudumuz tarafından üretilmezler. Mutlaka dışarıdan  besinlerle alınmaları gerekir. Omega 3 gereksinimi anne karnında başlar ve tüm yaşam boyunca artarak devam eder.

EPA, DHA ve ALA olarak adlandırılan başlıca 3 çeşit Omega 3 yağ asidi vardır.

DHA (Dokosa Heksaenoik Asit); Çocuklar için çok önemli bir Omega 3 yağ asididir ve beyin ağırlığının %8’ini oluşturur. Çocuklarda beyin ve sinir hücrelerinde bulunarak zihinsel fonksiyonların ve sinir sisteminin düzenli çalışmasını sağlar. Bebeklik döneminde beyin gelişmesine, okul çağında ise okuma, anlama ve öğrenme becerilerinin gelişmesine yardımcı olur. Göz sinirlerinin gelişmesine katkıda bulunarak daha iyi bir görme sağlar.

EPA (Eicosa Pentaenoic Asit); Erişkinlerde damar ve kalp sağlığı için çok önemli bir omege 3 yağ asididir. Kanın akışkanlığını sağlayarak damar içerisinde pıhtı oluşumuna engel olur. Erişkinlerde kalp krizleri ve beyin felçlerinin oluşmasını engeller.

DHA ve EPA daha çok hayvansal kaynaklı omega 3 yağ asitleridir. Başlıca kaynakları: Anne sütü, soğuk su balıkları; özellikle uskumru, ringa, tuna balığı, somon balığı, ton balığı, mersin balığı, orkinos, hamsi, sardalye ve lüfer gibi yağlı balıklardır. Balıklar EPA ve DAH’yı deniz diplerinde bulunan alglerden ve planktonlardan sentez ederler. Süt ve süt ürünleri, karaciğer, et, yumurta gibi hayvansal ürünlerde önemli EPA ve DHA kaynaklarıdır. 

ALA (Alfa Linoleik Asit); Bitkisel kaynaklı bir omega 3 yağ asididir. Ceviz, fındık, badem, fıstık gibi kuruyemişler, kuru baklagiller, keten tohumu yağı, kenevir tohumu yağı, chia tohumu yağı, kolza tohumu yağı, kanola yağı, kuş üzümü çekirdeği, bal kabağı çekirdeği, avokado, semiz otu ve koyu yeşil yapraklı sebzeler en önemli ALA kaynaklarıdır. Ancak bu gıdalar da bulunan omega 3 yağ asidleri (ALA) direkt olarak vücutta kullanılamazlar. 

 ALA (Alfa Linoleik Asit) karaciğerde SDA’ya  (Stearidonic Asit) çevrilir. SDA da yine karaciğerde vücutta kullanılan Omega 3 olan EPA (Eicosa Pentaenoic Asit) ve DHA’ya (Dokosa Heksaenoik Asit) çevrilir.

Çocuğunuz balık ve balık ürünleri  almıyorsa da üzülmeyin. Bitkisel kaynaklardan aldığı ALA da sonunda vücutta  EPA ve DHA  ya çevrilerek onun gelişmesi için gerekli olan omega 3 ağ asidi sağlanmış olur.

EPA ve DHA hamilelikten itibaren çocuğun gelişmesinde çok önemli bir rol oynar. Özellikle DHA anne karnındaki bebeğin beyin ve  sinir gelişimi için yaşamsal bir öneme sahiptir. Beyin zarının yüzde 15-20’sini, retinanın da yüzde 30-60’ını DHA oluşturur. Hamileliğin özellikle son 3 ayında anneden bebeğe büyük ölçüde Omega-3 yağ asitleri iletilir. 

YETERLİ OMEGA 3 ALIMI ÇOCUKLARDA

• Bağışıklık Sistemini Güçlendirir.
• Öğrenme, konsantrasyon ve problem çözme yeteneğini arttırır.
• Dikkat eksikliği ve hiperaktivite gelişmesini engeller.
• Bedensel ve zihinsel Gelişimi olumlu etkiler.
• Obezite gelişimini engeller.
• Alerji riskini azaltır.

VÜCUTTA YETERLİ OMEGA 3 YAĞ ASİDİ YOKSA

• Bellek ve beyin fonksiyonlarında azalma
• Görme fonksiyonlarında azalma
• Kanda pıhtılaşma bozuklukları
• Bağışıklık sisteminde zayıflık
• Trigliserid ve kolesterol seviyesinde artma
• Deri ve mukoza fonksiyonlarında bozukluk
• Çocuklarda büyüme geriliği
• Egzama
• Alerjik reaksiyonlarda artma
• Saç dökülmesi
• Erkeklerde üreme fonksiyonlarında bozulma
• Kan dolaşımının olumsuz etkilenmesi
• Tansiyon yüksekliği
• Yara iyileşmesinde yavaşlama 

Çocuğunuz yeterince omega-3 alırsa; zihni daha berrak, zekâsı daha güçlü, gözleri daha iyi gören, bedeni daha iyi gelişen bir çocuk olur. Daha başarılı, daha zeki, daha uyanık, çevreye uyumu çok daha yüksektir.

Dr. YILMAZ BAY

Çocuk sağlığı ve hastalıları uzmanı

Mineraller doğada yaygın olarak bulunurlar. Vücudumuzun % 4 gibi küçük bir kısmını oluştururlar ancak büyüme ve gelişmemizde çok öneli görevleri vardır. Kemik, diş, kas, kan ve tüm vücut dokularında bulunurlar.

DEMİR:

Kanda oksijeni taşımakla görevli hemoglobinin yapısında yer alan çok önemli bir mineraldir. Yaşam için olmazsa olmaz bir mineraldir. Demir eksikliğine bağlı kansızlık yani ANEMİ en çok görülen anemi cinsidir.

Eksikliğinde; halsizlik, bitkinlik, yorgunluk, baş dönmesi, kalpte çarpıntı görülür. İleri demir eksikliğinde küçük çocuklarda toprak yeme, kağıt yeme, paslı demirleri yalama gibi belirtiler gözlenir. Eğer zamanında tedavi edilmezse gelişme geriliği de görülebilir.

Kaynakları: Kırmızı et, deniz balığı, organik ya da gezinen tavuk eti, köy yumurtası, kuru baklagiller, karaciğer, kuru yemişler en önemli demir kaynaklarıdır. Yeşil yapraklı sebzeler, limon, portakal, mandalina gibi turunçgiller; demirin bağırsaktan emilimini artırdıkları için beslenmemizde çok önemli bir yere sahiptirler

KALSİYUM:

İnsan vücudunda en çok bulunan çok önemli mineraldir. Kalsiyumun %99’u kemiklerde ve dişlerde bulunur. %1’i ise kan ve diğer dokularda depolanır. Kasların çalışması, kanın pıhtılaşması, kemik, diş sağlığı ve sinir sisteminin düzenli çalışması için çok gerekli bir mineraldir.

Eksikliğinde; kemik erimesi, diş çürümesi, saç ve tırnaklarda kırılma, kas ve eklem ağrıları görülür. Küçük çocuklarda raşitizm denilen kemik zayıflığı buna bağlı geç oturma,geç yürüme, gelişme geriliği ve sık solunum yolu enfeksiyonları görülebilir.

Kaynakları: Süt, yoğurt, peynir, yumurta, tereyağı, balık, kuru baklagiller, fındık, ceviz, badem gibi kuru yemişler en önemli kalsiyum kaynaklarıdır.

FOSFOR:

Kalsiyumdan sonra vücutta en çok bulunan mineraldir. Vücuttaki fosforun % 90’ı kemik ve dişlerde,%10’uda vücudun diğer sıvılarında bulunur. Hücrelerdeki DNA ve RNA’nın temel taşıdır. Kemik ve dişlerin güçlenmesinde, kalp ve böbreğin iyileşmesinde, hormonal dengenin sağlanmasında çok önemli görevleri vardır. Vücut sıvılarının asit ortama dönüşmesini engeller. Hücre içi ve dışı sıvıların dengede tutulmasını sağlar.

Fosforun vücutta görevini yerine getirmesi için D vitamininin de vücutta yeterli düzeyde bulunması gerekmektedir.

Eksikliğinde; kemik ve dişlerde zayıflık, kalp ve sinir sisteminde bozukluk, kaslarda yorgunluk ve zayıflık görülür.

Kaynakları: Süt ve süt ürünleri, et, tavuk, balık, yumurta, kuru baklagiller, işlenmemiş tahıl ürünleri, yağlı tohumlar ve deniz ürünleri en önemli fosfor kaynaklarıdır.

MAGNEZYUM:

Kemik gelişimi, kalp sağlığı, hücre yapısı, hormon dengesi, kalp ve iskelet sistemi için gerekli bir mineraldir. Cildin, saçların, tırnakların daha güçlü olmasını sağlar. Sinir sisteminin çalışmasında önemli görevleri vardır. Vücutta kalsiyum, C vitamini, sodyum gibi maddelerin etkin bir şekilde çalışmasına yardımcı olur. Sinir sisteminin çalışmasında çok etkin bir mineral olduğu için ANTİ STRES vitamini olarak da adlandırılır.

Eksikliğinde; kalp, beyin, böbrek fonksiyonlarında bozukluk görülür. Uyku problemleri, halsizlik, yorgunluk, kas kasılmaları en çok görülen eksiklik belirtileridir.

Kaynakları: Yumurta, et, koyu yeşil sebzeler, kuru baklagiller, yağlı tohumlar ve tam tahıl içeren yiyecekler en önemli magnezyum kaynaklarıdır. 

ÇİNKO:

Vücuttaki tüm organlarda ve kemiklerin  yapısında bulunur. Protein sentezinde, kalp ve beyin fonksiyonlarının yerine getirilmesinde, hücre metabolizmasında görevli temel bir mineraldir. Hücre onarımı, büyüme ve gelişme, bağışıklık sistemi ve üreme işlevleri için yaşamsal öneme sahiptir.

Eksikliğinde; çocuklarda büyüme ve gelişmede gerileme, yetişkinlerde üreme fonksiyonlarında azalma görülür. Saç dökülmeleri, halsizlik, bağışıklık sisteminde zayıflık, dikkat eksikliği belli başlı eksiklik belirtileridir.

Kaynakları: Kuru baklagiller, et, karaciğer, yumurta, fındık, ceviz, badem gibi kuruyemişlerdir. Susam, mantar, ıspanak, deniz ürünleri ve tam taneli tahıllar da önemli çinko kaynaklarıdır.

İYOT:

Vücutta toplam olarak 15-20 mg olan iyodun %70’i tiroit bezinde, %30’u ise  diğer dokular da bulunur. İyodun büyüme, gelişme, sinir sisteminin çalışması ve üreme işlevlerinin yerine getirilmesinde çok önemli görevleri vardır. Tiroit bezinin çalışması için iyoda  mutlak gereksinim vardır.

Eksikliğinde; toprakta ve suda yeterli İyot olmaması durumlarında (özellikle; Karadeniz, Akdeniz ve Doğu Anadolu bölgelerinde) basit guatr dediğimiz hastalık görülür. Bu hastalıkta; tiroit bezinin fazla çalışmasına bağlı; boynun ön kısmında gırtlak bölgesinde hafiften çok ileri boyutlara kadar değişen şişlikler görülebilir. İyot yetersizliği olan kadınlarda düşük, erken doğum, ölü doğum, düşük doğum ağırlığı olan bebek doğurma ya da hamile kalamama gibi sorunlarda sık görülür. İyot eksikliği ileri derecede olan annelerden doğan bebeklerde ise kretenizm denilen büyüme ve gelişme geriliği görülebilir. Yine bu annelerin bebeklerinde sağırlık, dilsizlik, şaşılık, aşırı kilo artışı, zihinsel yetersizlik, zeka geriliği gibi belirtiler de görülebilir.

Kaynakları: Süt, yumurta, yeşil yapraklı sebzeler, deniz ürünleri, doğal içme suları, ıspanak, kabak gibi besinlerdir. Toprak ve suda iyodun az olduğu bölgelerde; tuza iyot eklenmesi eksikliği önlemede çok önemli bir yoldur.

FLOR:

Dişlerin ve kemiklerin yapısında bulunur. En önemli görevi diş çürüklerini önlenmesidir.

Eksikliğinde:diş çürükleri ve kemik erimesi olurken fazlalığında da diş çürümesi ve kemik erimesi gözlenir.

Kaynakları: Besinlerdeki flor yetiştiği toprağın flor içeriğine bağlıdır. Florun esas kaynağı sudur. Deniz ürünleri ve çayda da flor bulunur. İçme sularındaki flor miktarı 0,7-1,2 mg/L arasında ise flor yeterlidir denilebilir. 0,7 mg/L altında diş çürükleri daha sık gözlenir. 2 mg/L üzerinde ise dişlerde sarımsı kahverengi lekeler görülebilir. Bu belirtiye florozis denir.

ELEKTROLİTLER

SODYUM VE KLOR

Sofra tuzu olarak da adlandırılan sodyum ve klor hücre dışı sıvılarda  bulunurlar. Hücre dışında ki sıvı miktarını dengede tutarak hücrelerin normal çalışmasının sürmesini sağlarlar.

Eksikliğinde; halsizlik, çabuk yorulma, baş ağrısı, bulantı, kusma, sinirlilik, kaslarda kramplar, titreme gibi belirtiler gözlenir. Sodyum ve Klor eksikliği erişkinlerde aşırı terleme sonucunda görülürken çocuklarda  aşırı ishal ve kusma sonucu görülür.

Fazlalığı: Sodyum ve klorun aşırı tüketiminde hipertansiyon, kalp hastalıkları daha sık görülür, felç riski artar. Sodyum için günlük maksimum tüketim: 2,3 gr/gün yani 1 çay kaşığı kadar olmalıdır.

Kaynakları: En önemli kaynağı sofra tuzudur. Sodyumun %40’ı, Klorun %60’ı sofra tuzundan alınır. Ekmek, çerez, et, margarin, tereyağı, sofra yemekleri ve işlenmiş gıdalarda da önemli miktarda sodyum ve klor vardır. 

POTASYUM

Hücre içi sıvıda bulunur. Hücreye sıvı ve besin taşınmasında çok önemli bir görevi vardır. Hücre içi ve dışı sıvı dengesinin sağlanmasını kontrol eder.

Eksikliğinde; hipertansiyon, kalp damar hastalıkları ve felç gibi sinir sistemi hastalıkları gelişebilir. Hipertansiyon riski olan tuza duyarlı çocuklarda sodyum alımını kısıtlayıp, potasyum alımını arttırmak gerekir.

Kaynakları: Meyveler, koyu yeşil sebzeler, kök sebzeler, domates, kuru baklagiller, süt ve süt ürünleri, et ve kuru yemişler belli başlı potasyum kaynaklarıdır.

Dr. YILMAZ BAY

Çocuk sağlığı ve hastalıları uzmanı

Çağımızda insan sağlığını en çok tehdit eden fazla kilolar yalnızca büyükleri değil artık çocukları da etkilemektedir. Alınan enerjinin harcanan enerjiden daha çok olması sonucu vücutta aşırı yağ depolanması şeklinde kendini gösteren fazla kilolar; çocuğun hareketlerini engelleyerek yaşam kalitesini bozmaktadır. Yine fazla kilolar kalp damar hastalıklarına, hipertansiyona, yağ ve şeker metabolizmasını bozarak damar tıkanıklığı ve şeker hastalığı gibi yaşamı olumsuz etkileyen birçok önemli hastalıklara da başlangıç oluşturmaktadır. Bunlardan daha da önemlisi fazla kilo; çocuğun psikolojisini bozarak onun dış çevreden soyutlanmasına, aile ilişkilerinin bozulmasına ve okul başarısının düşmesine neden olmaktadır. Daha fazlasını oku

Çağımızda insan sağlığını olumsuz etkileyen nedenlerin en başında fazla kilolar gelmektedir. Alınan enerjinin harcanan enerjiden daha çok olması sonucu; vücutta aşırı yağ depolanması şeklinde kendini gösteren fazla kilolar kişinin hareketini engelleyerek yaşam kalitesini bozmaktadır. Fazla kilolar kalp, damar hastalıklarına, tansiyon yüksekliğine, damar tıkanıklığına, şeker hastalığına neden olmaları dışında ayrıca kişinin ruhsal durumunu da etkileyerek çevre ve aile ilişkilerini bozmaktadır. Daha fazlasını oku

İshal; çocuğunuzun her zamankinden daha sık ve daha sulu dışkı çıkarmasıdır. Kusma ise mide içeriğinin ağızdan geri gelmesidir. İshal; 5 yaş altı çocuklarda solunum yolu enfeksiyonlarından sonra en çok görülen çocukluk çağı hastalığıdır.

Çocuğunuzun ishali ve kusması varsa korkmayınız. KUSMA MİDENİN; İSHAL BAĞIRSAKLARIN YIKANDIĞININ, TEMİZLENDİĞİNİN GÖSTERGESİDİR. SİNDİRİM KANALINA GİREN ZARARLI MADDELER, MİKROPLAR KUSMA VE İSHAL YOLUYLA VÜCUTTAN UZAKLAŞTIRILIYOR DEMEKTİR.

Çocukluk çağı ishallerinin %80-90 gibi çok büyük kısmı virüs denilen mikroplarla olur. Bu çeşit ishaller çoğu kez yiyeceklerin ayarlanması ile tedavi edilebilir. Genelde herhangi bir ilaç kullanılması gerekmez.

ÇOCUĞUNUZUN KUSMASI ve İSHALİ VARSA PANİĞE KAPILMADAN AŞAĞIDAKİ ÖNERİLERİ UYGULAYABİLİRSİNİZ:

• İshalde kaybedilen ana madde su ve tuzdur. O nedenle tedavideki temel amaç bu kaybedilen su ve tuzun yerine koyulmasıdır. Yapılacak ilk şey su ve sulu besinlerin bol miktarda verilmesidir. ”İshalde Su Verilmez“ şeklindeki halk inanışı doğru değildir.
• Çocuğunuz anne sütü alıyorsa, sütünüzü kesinlikle kesmeyiniz. Sütünüzü daha sık aralıklarla veriniz. Çocuğunuz mama alıyorsa; mamasını değiştirmeyin, sık aralıklarla beslemeye devam edin.İshal mamasına geçmenize gerek yoktur. Eğer çocuğunuz inek sütü alıyorsa; inek sütünü 24 saat yarı su, yarı süt şeklinde sulandırınız. Sonraki 24 saat 2 ölçü süt, 1 ölçü su koyunuz.Daha sonra 3. gün inek sütünü sulandırmadan verebilirsiniz.
• Her yaştaki çocukta ishal ve kusmada kaybedilen ana madde su ve tuz olduğu için;kaybedilen bu maddeleri içeren özel olarak hazırlanmış şeker tuz karışımı ishal paketlerini 1 lt. kaynamış, ılıtılmış su ile sulandırıp çocuğunuza verebilirsiniz.
• Bu ishal paketlerini tüm sağlık kuruluşlarından ücretsiz olarak temin edebileceğiniz gibi eczanelerden de alabilirsiniz. Eğer her ikisine de ulaşamıyorsanız evde kendiniz bu İshal sıvısını hazırlayabilirsiniz.

İshal Sıvısı: 1 lt kaynatılmış ılıtılmış su içerisine 2 yemek kaşığı toz şeker, 1 çay kaşığı tuz,1 çay kaşığı karbonat ekleyip iyice karıştırıp çocuğunuza sunabilirsiniz. İshal başlangıcında bu karışımdan her kaka yaptıktan sonra 1/2-1 çay bardağı kadar çocuğunuza sunabilirsiniz. Eğer su kaybı fazla ise tüm gıdaları reddeden ve her şeyi kusan çocuk bu karışımı çok iyi alır. Bu karışım bebek için hiç bir gıda almasa da başlangıçta ishal ve kusma ile vücutta kaybedilen yaşamsal önemi olan maddelerin yerine koyulması için yeterlidir. Eğer bu karışımı çocuğunuz almıyorsa çocuğunuzu içmesi için zorlamayın, demek ki su kaybı fazla değildir bu karışıma ihtiyacı yoktur. Hazırladıktan sonra bu karışımı 24 saat içinde bitirmelisiniz. Eğer bitmez ise kalanını döküp yenisini hazırlayınız.

İshalle birlikte genellikle kusma da vardır. Bu nedenle su ve sulu besinleri kusmadan 10-15 dakika sonra sık sık ve azar azar çocuğunuza sunmalısınız. Çocuğunuz bu yiyecekleri almıyor ise zorlamayınız.

İSHALDE HANGİ GIDALAR VERİLMELİDİR?

İSHALDE VERİLECEK SULU BESİNLER: Temizliğinden emin olduğunuz ya da kaynatılmış ılıtılmış su, az şekerli açık çay, nane-limon, ıhlamur, limonata, az tuzlu ayran.

MEYVELER: Şeftali suyu, elma suyu, elma püresi, muz.

SEBZELER: Haşlanmış pirinç, az yağlı pirinç pilavı, haşlanmış patates, patates püresi, tahıl yemekleri, havuç püresi, kabukları çıkartılmış baklagilleri iyice pişirdikten sonra çocuğunuza sunabilirsiniz.

PROTEİN KAYNAĞI OLAN BESİNLER: Az tuzlu yoğurt, peynir, yağsız et, köfte, tavuk eti, ekmek ishalde rahatlıkla kullanabileceğiniz besinlerdir.

İSHALDE ŞU YİYECEKLER VERİLMEMELİDİR:

• Gazozlar ve kolalı içecekler
• Hazır meyve sular ve tüm asitli içecekler
• Yağlı gıdalar, kızartmalar
• Acılı, ekşili, baharatlı yiyecekler
• Çikolatalar, gofretler, boyalı şekerler
• Üzüm, kavun, karpuz, erik, kayısı, incir, kiraz gibi yiyecekler ishali artırırlar.

İSHALDEN KORUNMAK İÇİN:

• Yemeğe oturmadan önce ve yemekten sonra mutlaka ellerinizi sabunla yıkamalısınız ve çocuğunuzun da ellerini yıkamasını sağlamalısınız.
• Tuvaletten çıktıktan sonra ellerinizi iyice yıkamalısınız ve çocuğunuza da bu alışkanlığı kazandırmalısınız.
• Açıkta satılan gıdaları tüketmemelisiniz.
• Bebeğinizi beslemeden önce mutlaka ellerinizi yıkamalısınız.
• Çocuğunuzun altını temizledikten sonra mutlaka ellerinizi yıkamalısınız.
• Bebeğinize çeşme suyu içiriyorsanız mutlaka 10 dakika kaynatmalısınız. Temizliğinden emin olduğunuz kapalı su kullanıyorsanız 6. aydan sonra kaynatmadan çocuğunuza sunabilirsiniz.
• Çocuğunuza kullandığınız emzik, biberon, bardak, kaşık, çatal, tabak gibi eşyaların her gün bir tencere içerisinde en az 10 dakika kaynatmalısınız.
• Bebeğinize yedirdiğiniz sebze ve meyveleri temiz bir suyla iyice yıkamalısınız.
• Çocuğunuza sunduğunuz et, tavuk, balık gibi ürünleri iyice pişirerek ona sunmalısınız. Asla çiğ et, tavuk, balık gibi yiyecekleri vermeyiniz.
• Bebeğiniz için hazırladığınız gıdaları oda sıcaklığında 2-3 saatten fazla bekletmeyiniz. En iyisi hazırladıktan sonra en kısa sürede çocuğunuza veriniz.
• Yiyecekleri uzun zaman saklamak istiyorsanız ağzı kapalı olarak buzdolabına koymalısınız
• Çöplerinizi kapalı kutularda toplamalısınız.
• Aldığınız paketli ürünlerin üretim ve son kullanma tarihlerine dikkat etmelisiniz.

İSHAL VE KUSMADA NE ZAMAN DOKTARA BAŞVURMALISINIZ?

• Çocuğunuz 6 ayın altında ise
• Çocuğunuzu ilk defa ishal oluyorsa
• Günlük dışkı sayısı 10’u aştı ise
• Kusma aralıksız sürüyorsa
• Bebeğiniz ağızdan hiç bir şey almıyor, bitkin yatıyorsa
• Gözleri içeri çökmüş karın derisi buruşmuş, kafasındaki bıngıldak denilen çukurluk içeri çökmüşse
• Ağır ishali olmasına rağmen ağızdan şeker, tuz karışımı solüsyonu almıyor ise
• Ateş 24-48 saatten sonra hala devam ediyorsa
• Dışkısı kanlı ve sümüklü ise en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalısınız.

İSHALDE TEDAVİ

Çocuk ishallerinin %80-90 gibi çok büyük bir kısmını oluşturan viral ishaller de Probiyotik denilen içinde vücut için faydalı bakterilerin bulunduğu ilaçlar kullanılabilir. Bazı bakteriler ve parazitler de ishale neden olabilir bu gibi durumlarda doktorunuzun önerileri doğrultusunda antibiyotik ve anti parazit ilaçlar da kullanılabilir. Hangi durumda ne gibi ilaçlar kullanılacağına doktorunuz karar verecektir.

SÖZÜN ÖZÜ: Çocuğunuza doktorunuzun önerisi dışında; gelişi güzel ishal kesici ilaçlar, bağırsak hareketlerini durdurucu ilaçlar ve antibiyotikler kullanmayınız. Çünkü bu ilaçlar gereksiz yere kullanıldıklarında çocuğunuzun hastalığının uzamasına bazen de ağırlaşmasına neden olabilirler.

Dr. YILMAZ BAY

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

Çocuğunuzda beyin gelişiminin % 90’nı ilk 1 yaş içerisinde tamamlanır.  Bu nedenle bebeğinizin ilk yaştaki beslenmesi çok önemlidir. Sağlıklı bir gelişme için boy ve kilo artımı tek başına yeterli değildir. Zihinsel gelişim çok daha önemlidir. Boy ve kilo gelişimi normal olduğu halde; zihinsel gelişimde gerilik olabilir. Bu da gizli açlık olarak adlandırılan bir çeşit hastalıktır. Bu nedenle çocuğunuza sunduğunuz gıdaların miktar olarak yeterli olması yanında sağlıklı gelişimi için protein, karbonhidrat, yağ, vitamin ve mineralleri de dengeli olarak içermesi yaşamsal bir öneme sahiptir. Onun için doktorunuzun beslenme önerilerine titizlikle uyunuz. Sütünüz bebeğiniz için en uygun besindir.  Sütünüzün değeri kesinlikle azalmış değildir ancak bebeğiniz büyüdüğü için sütünüzün miktarı büyümüş olan bebeğinizin sağlıklı gelişmesi için bazen yeterli olmayabilir. Bu nedenle sütünüze ek olarak belirli zamanlarda belirli gıdaların başlanması gerekir. Daha fazlasını oku

ÇOCUĞUNUZA YEMEK YEMESİ İÇİN ISRAR ETMEYİNİZ!

UNUTMAYINIZ Kİ AÇLIK EN İYİ İŞTAH İLACIDIR. 

ÇOCUĞUNUZA SEBZELERİ VE MEYVELERİ NASIL SEVDİREBİLİRSİNİZ?

       Çocukları kendi haline bırakırsanız genellikle patates kızartması, köfte, makarna ve pilav dışında başka bir şey yemek istemezler. Reddettikleri gıdaların başında öncelikle sebzeler ve daha sonra da meyveler gelir.Meyve ve sebzeler zengin protein ve enerji kaynakları değildirler. Ancak vücut için çok gerekli olan mineral ve vitaminler açısından son derece zengindirler. O nedenle çocuğunuzun mutlaka alması gereken besin öğeleridir. Yine bağırsak hareketlerini düzenleyen, kabızlığa engel olan lif yönünden de oldukça zengindirler.

Daha fazlasını oku

KAHVALTI

Anne Sütü ya da 120-150 cc devam sütü + 1 dilim tam tahıl ekmeği ya da 4-5 adet bisküvi + 1 adet katı pişirilmiş yumurta sarısı+ 1 çorba kaşığı miktarında önceden suya koyulmuş tuzu alınmış beyaz peynir + 1 fındık büyüklüğünde tereyağı + 1 tatlı kaşığı ev yapımı pekmez- reçel ya da marmelat. Daha fazlasını oku

       KAHVALTI(Saat:08.00):Anne Sütü yoksa 150-180 cc Devam sütü.Üzerine kahvaltı için 30 cc anne sütü, devam sütü ya da kahvaltı maması+ 1 Yumurta sarısı(10 dakika kaynatılmış olmalı)+Beyaz peynir (1 çorba kaşığı miktarında verilebilir. 24 saat önceden suya koyulmuş tuzu alınmış beyaz peynir olmalıdır)+Ev yapımı pekmez, reçel ya da marmelat (1-2 Tatlı kaşığı miktarında taze üzüm pekmezi, kayısı reçeli, elma marmeladı, şeftali marmeladı olabilir.) + Bebe bisküvisi (6-8 adet)ya da bebe ekmeği (1 dilim) ya da tam tahıl ekmeği (1 dilim)

Daha fazlasını oku

      KAHVALTI (Saat:08.00): Anne Sütü, eğer sütünüz yoksa 120-150 cc Devam sütü ya da Kahvaltı maması+Yumurta sarısı (10 dakika kaynatılmış yumurtanın sarısından 1 fındık büyüklüğü miktarında başlayıp gün aşırı 1 fındık büyüklüğü miktarında giderek arttırılarak 15-20 gün içinde 1 yumurta sarısına kadar çıkartılabilir)+Beyaz peynir(24 saat önceden suya koyulmuş tuzu alınmış beyaz peynir 1 çay kaşığı miktarında başlayıp giderek arttırılarak 15-20 gün içinde 1 yemek kaşığı miktarına kadar çıkarılacak)+Pekmez (Taze üzüm pekmezinden ½ çay kaşığı miktarında başlayıp gün aşırı ½ çay kaşığı miktarında giderek arttırılarak 15-20 gün içinde 1-2 Tatlı kaşığı miktarına kadar çıkartılabilir)+Ev Yapımı Bebe bisküvisi ya da Bebe ekmeği (1/2 bisküvi miktarında başlayıp giderek arttırılarak 15-20 gün içinde 4-5 bisküviye kadar çıkartılabilir.) Daha fazlasını oku

0-6 AY ARASI

BEBEĞİNİZİN TEK BESİNİ

ANNE SÜTÜDÜR!

ANNE SÜTÜ VE EMZİRME

“İneğin sütü buzağısı, annenin sütü bebeği içindir.”

Sayın anneler;
Dünyanın en zor ve en kutsal mesleği olan annelik mesleğini seçtiğiniz için sizi kutlarım. Bu oldukça zor ve o oranda da kutsal mesleği en iyi şekilde başarmanız için sizlere yardımcı olabilecek bazı bilgilere kısaca değinmek istiyorum. Daha fazlasını oku

Artık çocuğunuza sarısı ve beyazı dahil tam yumurta verebilirsiniz. Katı yumurta dışında kayısı kıvamında kısmi rafadan yumurta da verebilirsiniz.Yağda yumurta,sahanda yumurta,omlet,çılbır gibi yumurta çeşitlerini de verebilirsiniz. İki değişik yumurtalı tat.

Domatesli Yumurta

Menemen olarak da bilinen bu geleneksel yemeğimiz domates ve yumurtanın tereyağında mükemmel bir karışımıdır. 1 adet domatesi küçük küpler halinde doğrayın. Tereyağı ile 5 dakika kısık ateşte pişirin. Önceden çırptığınız bir adet yumurtayı karışımın üzerine döküp karıştırarak 3 dakika daha pişirdikten sonra çocuğunuza sunabilirsiniz.

Fırında Peynirli Yumurta

1 yumurtayı çırpın, üzerine 2 çorba kaşığı rendelenmiş peynir,1 çorba kaşığı tereyağı ekleyin.1 su bardağı kaynamış sütü bu karışımın üzerine ekleyin. Önceden 200 derece de ısıtılmış fırında 10 dakika pişirdikten sonra çocuğunuza sunabilirsiniz.

Afiyet Olsun!

Yumurta proteininin vücut için yararlılığı oldukça yüksektir. Artık çocuğunuza başlama zamanı geldi. Mümkün olduğunca taze, organik ya da doğal yemle beslenen gezinen tavuk yumurtasını 10 dakika  kaynattıktan sonra sarısından nohut büyüklüğünde bir miktar başlayarak çocuğunuza sunabilirsiniz.  Eğer alerji belirtileri görülmüyorsa gün aşırı bir nohut büyüklüğü miktarında artırarak 15-20 gün içinde 1 yumurta sarısına kadar çıkabilirsiniz. Beyazına 12. aydan sonra başlayınız.

Çiğ yumurta ya da rafadan yumurta kesinlikle vermeyiniz. Bağırsaklardan demir emilimini bozarak kansızlığa neden olabilir.

9. aydan sonra yumurtayı kayısı kıvamında verebilirsiniz. Yine 9. aydan sonra yumurtayı yağda yumurta, omlet  ya da melemen şeklinde verebilirsiniz.

Çocuğunuza her gün bir yumurta,  bazı günler iki yumurta da verebilirsiniz.  Bıldırcın yumurtasından her gün 2 adet verebilirsiniz. Marketlerde satılan bıldırcın yumurtalarının doğal bıldırcın yumurtası olmadığını, kafeslerde tavuk yemi ile beslenen bıldırcınlardan elde edildiğini unutmayınız. Gezinen tavuk yumurtası yada organik yumurta bıldırcın yumurtasından daha değerlidir. Yumurtayı devam maması süt, peynir, reçel pekmez ve bisküvi gibi gıdalarla karıştırarak kahvaltı maması içinde de verebilirsiniz.

Yoğurt içinde zararlı mikrop barındırmaması, aksine faydalı mikropları barındırması,  bozulmadan uzun süre korunabilmesi ve anne sütünden sonra sindirimi en kolay besin olması nedeniyle ülkemizde bebek beslenmesine erkenden konulması gereken oldukça önemli bir besindir.

Hazırlanışı: 1 su bardağı (180 cc kadar ) suyu kaynatıp elinizin dayanabileceği sıcaklığa gelinceye kadar soğutunuz (42-43 C). İçine 6 ölçek devam maması koyup; iyice karıştırınız. Hazırladığınız bu karışımdan 2-3 tatlı kaşığı bir miktar bir kap içine alınız.Üzerine 1 tatlı kaşığı yoğurt ilave ederek iyice karıştırınız. Hazırladığınız bu karışımı yoğurt yapacağınız ; süte  kabın kenarından  yavaşça ilave ediniz. Kımıldatmadan üzerini örtünüz. 4-5 saat bekledikten sonra üzerini  açınız. Sonra buzdolabında 5-6 saat dinlendiriniz .Artık yoğurdunuz   çocuğunuza sunulmaya hazır.

Eğer sütünüz fazla ise ve rahat bir şekilde sağabiliyorsanız mama yerine anne sütünü kullanarak da yukarıdaki tarife göre  yoğurt yapabilirsiniz. Devam maması ile ya da anne sütü ile hazırladığınız yoğurtlar inek sütü ile hazırlanan yoğurtlar gibi katı olmayacaktır. Yoğurdun katı olması da gerekmez.Yoğurt  tadı oluşmuşsa yeterlidir. Çocuğunuza rahatlıkla verebilirsiniz.

Devam maması ile yoğurt yapmaya ekonomik durumunuz uygun değilse yoğurdu 1 su bardağı süt ile de yapabilirsiniz.

Evde yoğurt hazırlayamazsanız, katkı maddesi içermeyen, üzerinde katkısız doğal yoğurt yazan hazır yoğurtlardan ya da bebekler için özel olarak hazırlanmış yoğurtlardan bebeğinize verebilirsiniz.

Evde hazırladığınız ya da hazır olarak aldığınız yoğurtları 3 gün süre ile bebeğinize verebilirsiniz. Daha sonra kullanmayınız. Besin değeri azalır.

Afiyet Olsun!

       Çocuklar enerjilerinin büyük bir kısmını yağlardan temin ettikleri için yağ oranı yüksek bir beslenmeye gereksinimleri vardır. Yağ asitleri beyin gelişimi için çok önemlidir. Meyve ve sebzelerin bağırsaklardan emilimi de yağlarla olur. Ayrıca yağlar A,D,E ve K vitaminleri gibi yağda eriyen vitaminlerden de zengindir. Zeytinyağı, ayçiçeği yağı, fındık yağı gibi sıvı yağları yemeklerine karıştırabilirsiniz. Tereyağını yemekler dışında ekmek üzerine sürerek de çocuğunuza sunabilirsiniz hatta bu tereyağlı ekmeğin üzerine bal, reçel, marmelât gibi tatlıları koyarak yağlı ekmeğin hem alımını kolaylaştırıp hem de enerji değerin arttırabilirsiniz. Aldığı yağların 1/3’ü tereyağı,kuyruk yağı,iç yağ gibi doymuş katı yağlardan, 1/3’ü zeytinyağı gibi yarı doymuş yağlardan, kalan 1/3’ü de ayçiçeği, mısırözü, fındık, pamuk, soya yağı gibi doymamış yağlardan olmalıdır.

       Bir su bardağı kaynayan suya bir orta boy patates ufak parçalara bölünerek koyular. Tavuğun göğüs kısmındaki etlerden ince ince doğranarak içine 2-3 yemek kaşığı kadar eklenir. Ayrıca içerisine ince doğranmış yarım soğan karıştırılabilir. Hafif ateşte yarım saat pişirdikten sonra ineceğine yakın içine 1 çorba kaşığı zeytinyağı ekleyip karıştırın. İndikten sonra iyice ezerek çocuğunuza verebilirsiniz.

Afiyet Olsun!

Evde kendiniz besin değeri yüksek sandviçler hazırlayabilirsiniz. Sandviçleri günlük kullandığımız ekmekle hazırlayabileceğiniz gibi simit, pide, lavaş ekmeği ve tost ekmeği ile de hazırlayabilirsiniz. Bu çeşit ekmekleri ikiye bölüp içine beyaz peynir, kaşar peyniri, dil peyniri, domates, salatalık, marul, çekirdekleri çıkartılmış zeytin, yumurta koyarak sebzeli sandviçler hazırlayabileceğiniz gibi piliç eti, hindi eti koyarak etli sandviçler, sardalya, hamsi, ton balığı, somon balığı gibi balıklarla balıklı sandviçler de hazırlayabilirsiniz.

Genç ve mümkünse gezinen tavuk haşlanır. Tavuğun ön kısmındaki beyaz etlerini çatalla ya da elinizi iyice yıkadıktan sonra elinizle ezerek çocuğunuza verilebilirsiniz. Ufak parçalara bölünerek sebze çorbasına, tarhana çorbasına, mercimek çorbasına karıştırarak verebileceğiniz gibi tek başına da verebilirsiniz.

Afiyet Olsun!

Çocuğunuz için en iyi tatlı meyve ve kendi yaptığınız meyveli yoğurttur. Piyasada bulunan meyveli yoğurtların şekeri fazla meyvesi yok denecek kadar azdır. HAZIR MEYVELİ YOĞURTLARI ASLA ÇOCUĞUNUZA VERMEYİNİZ!

Bir bardak yoğurdun içerisine 1 adet taze elma, armut, şeftali, portakal ya da muzu rendeleyerek koyup iyice karıştırıp çocuğunuza sunabilirsiniz.

       Sütlü tatlılarda bebekler için bu aylarda uygun seçeneklerdir. Muhallebi, sütlaç, keşkül gibi geleneksel sütlü tatlıların üzerine elma, armut, şeftali, portakal, erik, kayısı, kiraz, üzüm, kavun ekleyerek çocuğunuza sunabilirsiniz.                                                                                                                                        

Afiyet Olsun!

İsterseniz çocuğunuza anne sütü vermeyi 2 yaşına kadar hatta çocuğunuz emmeye devam ediyor ve iyi gelişiyorsa 3 yaşına kadar sürdürebilirsiniz.

Çocuğunuz 1 yaşına geldikten sonra anne sütü almıyorsa öncelikle bazı mama firmalarının ürettiği devam mamalarını kullanmalısınız. Sizi emmiyor ve devam mamalarından da bıktıysa artık ona günlük süt adıyla marketlerde satılan pastörize sütlerden verebilirisiniz. Pastörize süte ulaşamıyorsanız;D vitamini, Calcium ve Demir ile zenginleştirilmiş marketlerde büyüme sütü, devam sütü ya da ilk adım sütü adı altında satılan sütleri de çocuğunuza verebilirsiniz. Sütün içerdiği vitaminler; yağlarında olduğu için çocuğunuza yağsız süt kullanmayınız. 1 yaşın üzerindeki bir çocuğun Yarım yağlı ya da tam yağlı süt ya da süt ürünlerinden (süt,muhallebi, yoğurt, ayran şeklinde) 400-500 cc dolaylarında tüketmesi yeterlidir.

Çocuklar genelde sebze ve meyve yerine makarna, pilav, patates ve köfte gibi yiyecekleri tercih ederler ama dengeli bir beslenmede sebze ve meyveler mutlaka bulunmalıdır. İşte sebze, meyve, balık ya da sevmediği herhangi bir gıdayı sos paltosu altına gizleyerek çocuğunuza sunabilirsiniz.

BAŞAMEL SOSU (Tereyağlı sütlü sos) 

       3–4 çorba kaşığı kadar tereyağını bir tencere içerisinde kısık ateşte ağır ağır eritin. Bu yağın üzerine 2-3 çorba kaşığı kadar un ekleyin. Topak olmayacak şekilde karıştırın. Bu karışımın üzerine 2 bardak sütü yavaş yavaş dökerek 10-15 dakika süre ile karıştırmaya devam edin. Koyu bir kıvama ulaştığında sosunuz hazır demektir. Yiyeceklerine karıştırarak çocuğunuza sunabilirsiniz.

Çocuğunuzun isteğine göre bu sosa peynir ekleyebilirsiniz. Çocuğunuzun almadığı her türlü yiyeceği bu sosla karıştırarak ona sunabilirsiniz.

Kullanmadığınız miktarları buzdolabı poşetleri içinde derin dondurucu da bekletip gereksinim duyduğunuzda 1-2 ay süre ile yeniden kullanabilirsiniz.

Afiyet Olsun!

Bu çeşit gıdaları çocuklar genelde çiğ olarak sevmezler. Yemeklerde özellikle çorbalarda aşırıya kaçmadan rahatlıkla kullanabilirsiniz. Özellikle sarımsağı çok küçük parçalar halinde vermelisiniz. Pişmiş olarak alıştıktan sonra soğan ve sarımsak maydanozla su içinde ezilerek salatalara karıştırılarak da verilebilir.

Afiyet Olsun!

1 orta boy havuç, 1 su bardağı bezelye ve 2 diş sarımsağı bir kapta karıştırarak 15 dakika pişirin.Ayrı bir kapta 1 paket makarnayı 10 dakika haşlayın.Daha sonra iki karışımı bir fırın kabına koyup 180 derecelik ateşte 20 dakika pişirin.Fırından indikten sonra üzerine peynir rendesi koyup çocuğunuza verebilirsiniz.

Bir çay bardağı kadar yoğurt bir kaba koyulur. Üzerine yarım çay bardağı su ilave edilir. Evde bulunan sebzelerden (havuç, patates, domates, kabak,marul, pazı, ıspanak, kereviz,  taze fasulye semiz  otu gibi) bir ya da bir kaçı ilave edildikten sonra  içine bir yemek kaşığı pirinç,buğday,mısır,yulaf unu ya da irmik ten biri ilave edilir. Hafif ateşte 20 dakika pişirdikten sonra ineceğine yakın içine 1 çorba kaşığı zeytinyağı eklenip karıştırılır. İndikten sonra çatalla iyice ezerek çocuğunuza verebilirsiniz.

Afiyet Olsun!

Bir su bardağı kaynayan suya, iki yemek kaşığı mercimek, bir orta boy havuç, bir orta boy patates rendeleyerek koyun. Hafif ateşte yarım saat pişirdikten sonra ineceğine yakın içine 1 çorba kaşığı zeytinyağı ekleyip karıştırın. İndikten sonra iyice ezerek çocuğunuza verebilirsiniz.

1 su bardağı kaynayan suya; mevsimine göre olgun ve taze  sebzelerden bir orta boy havuç, patates ya da kabak tan (mevsimine göre bal kabağı da olabilir);en az ikisi koyulur.1 yemek kaşığı pirinç ya da irmik ilave edilerek lapa kıvamına gelinceye kadar kaynatılır. Ateşten alınacağına yakın içerisine 1 yemek kaşığı  bitkisel sıvı yağ; örneğin zeytinyağı eklenir. Lapa kıvamındaki bu karışım daha sonra süzgeçten süzülür. Süzgecin altındaki sıvı kısmından 1-2 tatlı kaşığı miktarından başlayarak ve her gün 1-2 tatlı kaşığı arttırarak çocuğunuza  verebilirsiniz. En son ulaşacağınız miktar 90-100 cc (1 çay bardağı kadar) kadar olmalıdır. Önce çorba şeklinde sıvı olarak başlanan bu gıdaları zamanla kıvamını koyulaştırarak püre şeklinde bebeğinize vermelisiniz. Sebze çorbasını daha lezzetli ve daha besleyici hale getirmek için içerisine sütünüz yeterli ise 90-120 cc anne sütü, eğer sütünüz yeterli değilse 3-4 ölçek devam maması da koyabilirsiniz. 7. Ayın sonunda  sebze püresinden 1 öğün verebilirsiniz.7.aydan itibaren sebze püresine 1 öğün  sebze çorbası için 1 çorba kaşığı çift kıyılmış görünen yağları alınmış dana, kuzu, oğlak, tavuk, hindi kıyması ilave  edebilirsiniz.Evde kıyma yoksa kıyma yerine 1 çorba kaşığı tahıl unu da koyabilirsiniz. Sebze çorbasına 7.aydan sonra domates, taze fasulye, bezelye, marul, pazı, ıspanak, bamya, börülce, semiz otu, kereviz (kökü ve iç yaprakları) gibi yeşil yapraklı sebzeler eklenebilir. 9.aydan sonra da lahana, pırasa, brokoli, karnabahar ve pancar gibi gaz yapan gıdalar da konulabilir. Yine 9. Aydan sonra kuru fasulye, kuru börülce, barbunya, nohut, mercimek, bulgur gibi kuru baklagiller ve tahılları da haşladıktan sonra süzgeçten süzerek dış kabuklarından ayıkladıktan sonra sebze çorbalarına ilave edilebilirsiniz. Sebze  çorbasını her gün hazırlamak gerekmez. Haftanın iki günü; örneğin pazar ve Çarşamba günleri hazırlanması yeterlidir. Hazırladığınız gün ve buzdolabında saklama koşulu ile ertesi gün  de verebilirsiniz. Daha sonra vermeyiniz, besin değeri azalır. Sebze çorbası vermediğiniz günlerde bazı mama firmaları tarafından çocuklar için özel hazırlanmış sebze pürelerinden ya da evdeki acısız tarhana, pirinç ve yayla çorbalarında da çocuğunuza verebilirsiniz. Sebze çorbalarını besin değerlerinin azalmaması için mümkünse buharlı tencerede pişiriniz.

Ek besinlerdeki amaç çocuğu pütürlü yiyeceklere alıştırmaktır. Çocuğunuza besin hazırlarken rondo, blender, mikser gibi ezici, öğütücü ve karıştırıcı aletleri kesinlikle kullanmayınız. En iyi ezici çataldır. Unutmayınız.

Çocuğunuza 1  yaşına kadar tuz, şeker, bal, patlıcan ve baharat vermeyiniz. Yeşil baklayı 3 yaşından sonra verebilirsiniz.

Afiyet Olsun!

Bebeğinize artık salata şeklinde çiğ sebzeleri de verebilirsiniz. Başlangıçta -mevsiminde ve tarladan olma koşuluyla- domates ve salatalık dilimlerini eline verebilirsiniz. Sonra bu yiyeceklere havuç, patates, kabak, marul, pancar, lahana, yeşil fasulye, bezelye gibi yeşil yapraklı sebzeleri de ekleyebilirsiniz.

Afiyet olsun!

Sığır, koyun veya kümes hayvanlarının etlerine işlenmiş yağlar, nişasta, patates gibi çeşitli katkı maddeleri karıştırılarak hazırlanan bu çeşit şarküteri ürünlerinin çocuk beslenmesinde yeri yoktur. İçlerindeki et miktarı son derece azdır ayrıca katkı maddeleri de çocuklar için uygun değildir. Evde ya da temizliğinden emin olunan yerlerde hazırlanmış fazla acılı olmayan sucuklar çok sık olmamak kaydıyla çocuklara yedirilebilir.

Bunlar çocuklar için hazır enerji kaynaklarıdır. Bunlardan herhangi birini kahvaltıya koyabileceğiniz gibi sütünüzle,hazır mama ile ya da yalnız başına da verilebilirsiniz.Yarım çay kaşığı miktarında başlayıp gün aşırı yarım çay kaşığı arttırılarak bir iki tatlı kaşığına miktarına kadar çıkabilirsiniz. Bu gıdalar çocuğunuzda alerjiye neden olabilir. Dikkatli olunuz. Vücutta kızarıklıklar gördüğünüzde 7-10 gün  reçel,pekmez veya marmelat  vermeyi durdurunuz.Sonra daha az miktarda başlayıp 2-3 gün ara ile miktarını arttırınız. Demir yönünden zengin olduğu için üzüm pekmezini tercih ediniz. Bu gıdaların mümkün olduğunca doğal ve ev yapılı olmasına dikkat ediniz.  Çilek, incir, kivi gibi meyveler çok alerjiktir  2-3 yaşına kadar bu meyveleri  ve reçellerini çocuğunuza vermeyiniz. 

Çocukların en çok sevdiği yiyecekler arasında yer alır. Evde kendiniz de küçük pizzalar hazırlayarak çocuğunuzu sağlıklı besleyebilirsiniz. İşte basit bir örnek.
Domatesli peynirli pizza: İnce bir dilim ekmeğin üzerine biraz tereyağı sürün. Rendelenmiş beyaz peynirleri ekmeğin üzerine serpiştirin. Soyup çekirdeklerini çıkarttığınız domatesleri bu karışımın üzerine ekleyin ve 200 derecede ısıtılmış fırında 5 dakika pişirdikten sonra çocuğunuza sunabilirsiniz.
Böyle bir pizzaya ufak parçalara bölünmüş dana eti, tavuk eti, hindi eti ekleyerek etli pizzalar ya da mantar ve çeşitli sebzeler ekleyerek karışık pizza çeşitleri elde edebilirsiniz. Dışarıda hazırlanan pizzalardan çok daha sağlıklıdır.

Bu gıdalar çocuğunuzun kendine olan güvenini arttıracaktır. Orta yere bir örtü serin çocuğunuzu ortasına oturtun. Önüne pilav ya da makarna tabağını koyun. Eline bir kaşık verin; bazen kaşıkla bazen elleriyle bazen de etrafa dağıtarak onu bitirdiğini ve bu işten büyük bir zevk aldığını göreceksiniz. Pilav ve makarnayı çeşitli sebze ve soslarla zenginleştirerek besin değerini arttırabilirsiniz.

İki adet orta boy taze pırasa ve bir adet orta boy havuç ince ince doğranır.2 çorba kaşığı mercimek, 1 su bardağı su ( Ortalama 180 cc ) karıştırılarak 20-30 dakika kadar pişirilir. İçine 1 çorba kaşığı bitkisel sıvı yağ eklenir. 2-3   dakika daha pişirildikten sonra ateşten alınır. Oda sıcaklığında ılımaya bırakılır. Daha sonra çatalla iyice ezip çocuğunuza sunabilirsiniz.

Afiyet Olsun!

Bir su bardağı kaynayan suya iki adet taze pırasa, iki adet orta boy havuç ince ince doğranarak eklenir. Karışıma iki çorba kaşığı pirinç ve ince doğranmış yarım soğan ilave edilir. Hafif ateşte yarım saat pişirdikten sonra ineceğine yakın içine 1 çorba kaşığı zeytinyağı ekleyip karıştırın. İndikten sonra iyice ezerek çocuğunuza verebilirsiniz.

Afiyet Olsun!

24 saat önceden suya koyulmuş, tuzu alınmış (koyun-inek-keçi;tek tek ya da karışık) beyaz peyniri varsa sağdığınız anne sütü yoksa çocuğunuzun aldığı devam maması, bebek sütü ya da mama firmaları tarafından hazırlanan kahvaltı maması gibi sulu gıdalar içerisinde ezerek çocuğunuza verilebilirsiniz. Bir çay kaşığı kadar başlayıp giderek miktarı attırılarak bir çorba kaşığına kadar çıkarılabilir. İçinde bazı mikropları barındırdığı için taze peynir kullanmayınız. Yine kaşar peyniri, tulum peyniri, krem peyniri gibi her türlü katkı maddeli peynirleri çocuğunuza vermeyiniz. Evde kendi yaptığınız katkı maddesi içermeyen labne peyniri-çökelek gibi ürünleri de kullanabilirsiniz. Piyasadaki labne peynirlerine yumuşak olması için çocuklar için uygun olmayan katkı maddeli krema koyuyorlar. Çocuğunuza bu çeşit gıdaları vermeyiniz.

Afiyet Olsun!

Pırasa, kabak, patates, havuç gibi sebzelerden yapılabilir. Sebzeleri iyice kıyın, rendeleyin ya da robottan geçirin. Üzerine un, rendelenmiş peynir, karbonat ve zeytinyağı ilave edin. Fırında 200 derecede 20 dakika pişirdikten sonra çocuğunuza sunabilirsiniz.

Afiyet Olsun!

7-8  ay dolaylarında küçük boy olgun ve taze muzun  yaklaşık sekizde birini – dörtte birini çatalla püre haline getirdikten sonra anne sütü, devam maması, ıhlamur, portakal, mandalina gibi sulu besinlerle karıştırarak  verebilirsiniz. Muzun alerji yapma olasılığı yüksek olduğundan azdan başladığınız muzu gün aşırı arttırarak 15-20 gün dolaylarında  1 muza kadar çıkabilirsiniz.

Afiyet Olsun!

1 su bardağı (180 cc ) suya 2 silme tatlı kaşığı pirinç unu koyunuz. Geniş bir kapta,hafif ateşte iyice karıştırarak 10 dakika pişiriniz. Ateşten indirdikten sonra ılıyıncaya kadar bekleyiniz.(Elinizin dayanabileceği sıcaklık 42-43 C) Daha sonra içerisine doktorunuzun önereceği devam mamasından 6 ölçek ekleyiniz ve iyice karıştırınız. Alabileceği ısıya gelinceye kadar (36-37 C) soğutup çocuğunuza sunabilirsiniz.

Ekonomik olanaklarınız hazır mama almaya uygun değilse doktorunuzun önerileri doğrultusunda sulandırılmış pastörize süt ya da büyüme sütlerinden birini kullanarak süt ve pirinç unu ile muhallebi hazırlayabilirsiniz. Sütle muhallebi hazırlıyorsanız; ateşten almanıza yakın 180 cc mamaya 1 silme yemek kaşığı şeker ilave etmelisiniz.

Eğer çocuğunuz kabızlığa eğilimli ise muhallebiyi yulaf unu ile  de hazırlayabilirsiniz. Çocuğunuz pirinç unundan bıktı ise muhallebiyi; mısır ve ya buğday unu ile de hazırlayabilirsiniz. Mamaya irmik, ekmek ve bisküvi koyarak ta muhallebi hazırlayabilirsiniz.

Çocuğunuzu yalnızca anne sütü ile besliyorsanız ilk başlayacağınız ek besin 6. aydan sonra mevsim meyvelerinin suyudur.

Afiyet Olsun!

Muz, Şeftali, Elma, Armut, Kayısı, Kiraz, Erik, Çilek, Karpuz, Kavun gibi meyvelerle tek tek ya da birlikte hazırlanabilir.1 yumurta, 1 su bardağı süt, 2 yemek kaşığı şeker, 2 yemek kaşığı zeytinyağını bir kapta iyice karıştırın. Üzerine 1 paket kabartma tozu ve 1 paket vanilya ekleyin. Meyveleri çatalla iyice ezdikten sonra karışıma ilave edin. Bir kez daha çırpın. Yanmaz bir tavayı iyice ısıttıktan sonra bu karışımı tavaya dökün. Her bir yüzünü 3-5 dakika pişirdikten sonra üzerine bal, pekmez, reçel ya da marmelat ekleyerek çocuğunuza sunabilirsiniz.

Afiyet Olsun!

Muz, Şeftali, Elma, Armut, Çilek, Karpuz, Kavun… Bu meyvelerle tek tek ya da birlikte de hazırlanabilir.Meyveleri soyup kabuklarını çıkartın. 1 Su bardağı süt, 2 çorba kaşığı şeker, 2 çorba kaşığı pirinç unu, 1 çorba kaşığı nişasta, 1 yumurta, 1 paket vanilyayı bir tencereye koyun ve iyice karıştırın. Orta ateşte kabarıncaya kadar pişirin. Ateşten indikten sonra üzerine daha önce hazırladığınız meyveleri çeşitli şekillerde süsleyerek koyup çocuğunuza sunabilirsiniz.

Afiyet Olsun!

ELMA-ARMUT-ŞEFTALİ SUYU: Mevsimine göre taze elma, armut ya da şeftali den birini güzelce yıkadıktan sonra soyup cam rendede püre haline getirin. Başlangıçta çift kat tülbentten süzerek suyunu verin. Anne sütü ya da mamanın hemen üzerine 1-2 tatlı kaşığı şeklinde başlayınız ve her gün 1-2 tatlı kaşığı arttırarak 15-20 günde 1 çay bardağı (90-100 cc) miktarına kadar ulaşabilirsiniz. Meyveleri 6. aydan sonra cam rendede rendeledikten sonra tülbentten süzmeden meyve püresi şeklinde çocuğunuza verebilirsiniz. Meyve suyu ya da pürelerini hazırladıktan sonraki ilk 15-20 dakika içerisinde çocuğunuza vermelisiniz. Daha sonra vermeyiniz; besin değeri azalır. Meyve suyuna ek şeker koymayınız. Meyve sularından sonra dışkısında sulanma ve renk değişiklikleri olabilir, 5-7 Günde düzelir. Endişelenmeyiniz. Meyve suyu vermeyi sürdürmelisiniz.

Afiyet Olsun!

Muz, Şeftali, Elma, Armut, Kayısı, Kiraz, Erik, Çilek, Karpuz, Kavun gibi meyvelerle tek tek ya da birlikte hazırlanabilir. Meyveleri soyup kabuklarını çıkartın. Kıvamlı bir karışım elde etmek için robottan geçirin ya da çatalla iyice ezin. Sonra süt ilave edip bir kez daha robottan geçirin. Dondurma ya da buz kaplarının içine koyup buzlukta 1 gün beklettikten sonra çıkartıp çocuğunuza sunabilirsiniz.

Afiyet Olsun!

        1 adet kabak, 6 adet yeşil fasulye, 1 adet domates, 1 küçük soğan küçük parçalar halinde doğrandıktan sonra 20-30 dakika pişirilir. Püre haline getirilerek pişmiş makarnanın üzerine dökülür. Bu karışımın üzerine 1 çorba kaşığı rendelenmiş peynir ilave ederek çocuğunuza sunabilirsiniz.

Afiyet Olsun!

Bütün bebeklerin en sevdiği yemeklerin başında makarna gelmektedir. Parmaklarıyla kolayca yakalayabileceği kelebek, midye, bukle veya deniz kabuğu şeklindeki makarnaları tercih edin. Makarnayı mutlaka pilav gibi kendi suyunda pişirin Kolayca almadığı bir çok gıdayı makarnayla karıştırarak çocuğunuza sunabilirsiniz. İşte size iki örnek;

       Yeşil soslu makarna: 1 adet kabak 6 adet yeşil fasulye, 1 adet domates,1 küçük soğan küçük parçalar halinde doğrandıktan sonra 20-30 dakika pişirilir. Püre haline getirilerek pişmiş makarnanın üzerine dökülür. Bu karışımın üzerine 1 çorba kaşığı rendelenmiş peynir ilave ederek çocuğunuza sunabilirsiniz.

       Etli makarna : 50-100 gr kadar kıyma, dana eti, tavuk eti gibi etler den birisi 20-30 dakika kadar haşlanır. Daha sonra ufak parçalara bölünen bu etler haşlanmış makarnanın üzerine dökülür. Bir çorba kaşığı eritilmiş tereyağı ekleyerek çocuğunuza sunabilirsiniz.

1 çay bardağı süt,1 çay bardağı un ve1 yumurtayı bir kap içinde iyice çırpın. Hafif yağlanmış tavaya yavaşça dökün. Kısık ateşte 5-7 dakika pişirin. Daha sonra içine rendelenmiş kaşar ya da dil peyniri koyun. Üzerine bal, pekmez, reçel ya da marmelat ekleyerek çocuğunuza sunabilirsiniz.

Afiyet Olsun!

Dana ya da yağsız kuzu etinden ızgara köfte şeklinde hazırlanır. Yağsız çift kıyılmış dana, kuzu eti yumurta, maydanoz ve ekmek içiyle karıştırılır. İçine soğan ve baharat koyulmamalıdır. 1 köfte (30 gr)ile başlanır. Giderek artırılarak 3-4 köfteye kadar çıkarılabilir.    Çatalla ya da elinizi iyice yıkadıktan sonra elinizle ezerek çocuğunuza verebilirsiniz. Ekmek yerine pirinç koyularak ve suda pişirilerek sulu köfte  ya da fırında pişirilerek fırın köfte olarak da verebilirsiniz.

Afiyet Olsun!

Demir, protein, A ve D vitamini yönünden çok zengin olması nedeniyle haftada 1-2 öğün çocuğunuza verebilirsiniz.( Beyin dahil diğer sakatatları önermiyoruz.) Tavuk, kuzu ya da dana ciğeri olabilir. Üzerindeki zar çıkarıldıktan sonra iyice haşlanır. Haşlanınca ciğer sertleşir daha sonra rendeden geçirilerek 1-2 tatlı kaşığı şeklinde başlanıp giderek arttırılarak 2–3 çorba kaşığına kadar çıkarılabilir. Çorbalara ya da sebze püresine karıştırılarak ta verilebilir.

Afiyet Olsun!

1 bardak süte yıkanmış, soyulmuş, çekirdekleri çıkartılmış 1 adet domates ve bir tutam maydanoz koyun. Kaynamaya başlayınca içerisine yukarıdaki balıklardan birinden 30 gram kadar koyun. 5 dakika pişirdikten sonra çatalla iyice ezip çocuğunuza sunabilirsiniz.

Afiyet Olsun!

Kuzu, dana, hindi ya da tavuk etiyle yapılabilir. Etleri kuşbaşı şeklinde ince ince doğrayın üzerine soğan,sarımsak, domates, biber ekleyerek kısık ateşte 20 dakika pişirin. İneceğine yakın üzerine zeytinyağı ekleyip çocuğunuza sunabilirsiniz.

Afiyet Olsun!

1 yumurtayı çırpın, üzerine 2 çorba kaşığı rendelenmiş peynir, 1 çorba kaşığı tereyağı ekleyin. 1 su bardağı kaynamış sütü bu karışımın üzerine ekleyin. Önceden 200 derecede ısıtılmış fırında 10 dakika pişirdikten sonra çocuğunuza sunabilirsiniz.

Afiyet Olsun!

Hamsi, sardalye, lüfer, mezgit, levrek, çipura gibi balıklarla yapılabilir. 200 gr taze balığı parmak büyüklüğünde parçalara ayırın. 1/2 su bardağı sütü hazırlayın. 1/2 çay bardağı unu bir tabağa koyun. Bir miktar ekmek kırıntısını 1çorba kaşığı eritilmiş tere yağı ile karıştırın. Balık parçalarını önce süte sonra una sonra tekrar süte batırın en son tereyağlı ekmek kırıntısına bulayıp bir fırın tepsisine dizin. 200 derece ısıtılmış fırında 20 dakika pişirdikten sonra çocuğunuza sunabilirsiniz.

Afiyet Olsun!

Soyup ufak parçalara böldüğünüz 1 orta boy patates ve 1 orta boy domatesi 1 çay bardağı süt içerisinde 10 dakika pişirin. 3 çorba kaşığı (30 gram) kadar taze fileto şeklindeki balığı 1 yumurta ile iyice karıştırın. 1 çorba kaşığı sıvı yağ ekleyerek önceden hazırladığınız patates ve domates karışımı ile birlikte fırında 20 dakika pişirdikten sonra köfte şekline getirip çocuğunuza sunabilirsiniz.

Afiyet Olsun!

100 gr dana yada kuzu eti.1 orta boy havuç 1 orta boy patates, 1 küçük kereviz, 1 küçük soğan ince ince doğrandıktan sonra 1 çorba kaşığı un, 1 su bardağı süt, 2 su bardağı su ile karıştırılarak kısık ateşte 20 dakika pişirilir.İneceğine yakın içerisine 2 çorba kaşığı zeytinyağı ekleyerek çocuğunuza sunabilirsiniz.

Afiyet Olsun!

50-100 gr kadar kıyma, dana eti, tavuk eti gibi etlerden birisi 20-30 dakika kadar haşlanır. Daha sonra ufak parçalara bölünen bu etler haşlanmış makarnanın üzerine dökülür. Bir çorba kaşığı eritilmiş tereyağı ekleyerek çocuğunuza sunabilirsiniz.

Afiyet Olsun!

100 gr .kadar genç ve taze sığır, kuzu hindi ya da tavuk eti küçük parçalar halinde doğranır.Evdeki sebzelerden (havuç , kabak , patates,domates,kereviz,tatlı biber,taze fasulye,bezelye,bamya , ıspanak, lahana, pazı,semizotu, karnabahar,marul ,pırasa,brokoli gibi) bir ya da birkaçı iyice temizlendikten sonra bu hazırlanmış et ile karıştırılır.30 dakika kadar pişirilir.İneceğine yakın içine 2 çorba kaşığı kadar rendelenmiş beyaz peynir ya da kaşar peyniri ve 1 çorba kaşığı bitkisel sıvı yağ eklenir. 2-3  dakika daha pişirildikten sonra ateşten alınır. Oda sıcaklığında ılımaya bırakılır. Daha sonra çatalla iyice ezip çocuğunuza sunabilirsiniz.

Afiyet Olsun!

100 gr kıymayı ince ince kıydığınız soğan, sarımsak, dereotu, domates ve pirinçle karıştırın. Bu karışımı içini boşalttığınız kabakların içine doldurun. Kabakların ağzını domatesle kapatın. Kabakların üzerini geçmeyecek kadar su ilave edin. Kısık ateşte 20 dakika pişirin. İneceğine yakın üzerine 2 tatlı kaşığı zeytinyağı ilave ederek çocuğunuza sunabilirsiniz.

Afiyet Olsun!

İşlenmemiş tam tahıl unu ile evde yapılmış bu gıdalardan çocuğunuza sunabilirsiniz. Katı gıdalara alışması için sert olmayan kabuklu ekmek ya da bisküviyi çocuğunuzun eline veriniz. Çocuğunuz kendi kendine beslenme zevkini bunları ağzına götürürken tadacaktır. 2 yaşına kadar çocuğunuza kepekli ekmek ya da kepekli bisküvilerden vermeyiniz.

Afiyet Olsun!

     Çocuk beslenmesinde temel gıda değildir. Buna rağmen süt, şeker, salep, yumurta, vanilya, meyve püresi ve kakaodan yapılan dondurma çocukların en çok sevdiği yiyecekler arasındadır. Böyle bir dondurmayı evde kendiniz yapabilirsiniz.

Muz, Şeftali, Elma, Armut, Erik, Çilek, Limon, Karpuz, Kavun gibi meyvelerle tek tek ya da birlikte hazırlanabilir. Meyveleri soyup kabuklarını çıkartın. Kıvamlı bir karışım elde etmek için robottan geçirin ya da çatalla iyice ezin. 1 bardak süte 2 çorba kaşığı şeker ve 2 çorba kaşığı salep, 1 paket kakao , 1 paket vanilya , 1 yumurtanın beyazını ekleyin ve kısık ateşte 10 dakika kaynatın. Hazırladığınız meyve karışımını üzerine ekleyin ve iyice karıştırın. Daha sonra dondurma kaplarına yada buz kaplarına koyarak buzlukta 5-6 saat beklettikten sonra çocuğunuza sunabilirsiniz. Yerken ağızda 5–10 saniye çevrilirse ailelerin en çok korktuğu üst solunum yolu enfeksiyonlarına neden olma ihtimali azalır.

Afiyet Olsun!

Menemen olarak da bilinen bu geleneksel yemeğimiz domates ve yumurtanın tereyağında mükemmel bir karışımıdır. 1 adet domatesi küçük küpler halinde doğrayın. Tereyağı ile 5 dakika kısık ateşte pişirin. Önceden çırptığınız bir adet yumurtayı karışımın üzerine döküp karıştırarak 3 dakika daha pişirdikten sonra çocuğunuza sunabilirsiniz.

Afiyet Olsun!

        1 adet domatesi soyup çekirdeklerini çıkardıktan sonra küçük parçalara bölün. Orta boy bir soğanı ince ince kıyın. Domates ve soğanlara 2 dilim kurutulmuş ve ince doğranmış ekmeği ekleyerek bir miktar zeytinyağında 15 dakika pişirin. Üzerine rendelenmiş peynir ilave ederek çocuğunuza yedirebilirsiniz.

Afiyet Olsun!

       Etli ve sebzeli olarak hazırlanan bu geleneksel yemeklerimiz çocuğunuz için gerekli tüm besleyicileri içerir. Sebzelere kıyma, pirinç, bulgur eklenmesiyle hazırlanır. İçine yumurta da eklenerek yenen kabak- biber- domates- patates dolmaları ve lahana-pazı sarması bizim toplumumuza özgü en güzel örneklerimizdir. Dolmaları; içi ve sebzesi ile birlikte kendi suyunda iyice eziniz. 2- 3 çorba kaşığı kadar yoğurt ekledikten sonra haftada 3–4 kez çocuğunuza verebilirsiniz.

       Türk mutfağının en seçkin tatlarından olan dolmalar etli ve sebzeli olarak hazırlanır ve çocuğunuz için gerekli tüm besleyicileri içerir.Sebzelere kıyma,pirinç,bulgur,soğan,maydanoz ve yumurta eklenmesiyle yapılan

Kabak, biber,domates,patlıcan,patates dolmaları; yaprak ve lahana sarmaları bizim toplumumuza özgü en güzel örneklerimizdir. Kendi sularında ya da yoğurt içinde çatalla ezerek çocuğunuza rahatlıkla suna bilirsiniz.

Bir su bardağı kaynayan suya evde bulunan sebzelerden (havuç, patates, domates, kabak  ,marul, pazı, ıspanak, kereviz taze fasulye,  semiz otu  gibi) bir ya da bir kaçı ilave edildikten sonra  içine bir yemek kaşığı pirinç,buğday,mısır,yulaf unu ya da irmik ten biri ilave edilir. Hafif ateşte 20 dakika pişirdikten sonra ineceğine yakın içine 6 ölçek devam maması ve 1 çorba kaşığı zeytinyağı eklenip karıştırılır. İndikten sonra çatalla iyice ezerek çocuğunuza verebilirsiniz.

Afiyet Olsun!

Kola, gazoz gibi gazlı içecekler, hazır meyve suları, hazır meyveli sütler, hazır meyveli yoğurtlar, her türlü ticari içecekler, her türlü cipsler, her türlü hazır kekler, her türlü renkli şekerli sakızlar, boyalı şekerler, gofretler, çocuklar için hazırlanmayan arası şekerlemeli bisküviler, çocuk beslenmesinde yeri olmayan gıdalardır. Çöp besinler olarak da adlandırılan bu besinlerden çocuğunuzu mümkün olduğunca uzak tutunuz.

Alımının kolay olması nedeniyle çocukların en sevdiği gıdalar arasındadır. Sevmediği birçok gıdayı çorbaların içerisine karıştırarak çocuğunuza verebilirsiniz. İşte size 3 Örnek;

       Etli Sebze Çorbası : 100 gr kuzu eti,1 orta boy havuç, 1 orta boy patates, 1 orta boy kereviz, 1 küçük soğan ve 2 diş sarımsağı 1 bardak su içinde karıştırın. Üzerine 1 çorba kaşığı un ilave edip kısık ateşte 20 dakika pişirin. Ateşten alınacağına yakın üzerine 1 tatlı kaşığı tereyağı ekledikten sonra çocuğunuza sunabilirsiniz.

       Bahar çorbası : 100 gram kabukları soyulmuş bezelye, 2 taze havuç, 2 yaprak marul, 1 soğan ve 1 tutam maydanozu 1 su bardağı kadar su içerisinde 20 dakika pişirin. Üzerine 1 tatlı kaşığı tereyağı ekledikten sonra çocuğunuza sunabilirsiniz.

       Domatesli ekmek çorbası : 1 adet domatesi soyup çekirdeklerini çıkardıktan sonra küçük parçalara bölün. Orta boy bir soğanı ince ince kıyın. Domates ve soğanlara 2 dilim kurutulmuş ve ince doğranmış ekmeği ekleyerek bir miktar zeytinyağında 15 dakika pişirin. Üzerine rendelenmiş peynir ilave ederek çocuğunuza yedirebilirsiniz.

Afiyet Olsun!

Bir su bardağı kaynayan suya, bir orta boy havuç ve bir orta boy kabak yıkanıp, soyulup ince ince doğrandıktan sonra koyulur. İçine 2 çorba kaşığı bulgur koyulur. Hafif ateşte yarım saat pişirdikten sonra ineceğine yakın içine 1 çorba kaşığı zeytinyağı eklenip karıştırılır. İndikten sonra iyice ezerek çocuğunuza verebilirsiniz.

Afiyet Olsun!

Yufka içerisine peynir ve çeşitli sebzelerin karıştırılması ile hazırlanan bu geleneksel yiyeceğimiz çocuğunuz için gerekli bütün besleyici öğeleri içerir.

Sebzeli Börek

Fırın tepsinizi yağladıktan sonra üzerine 1 yufkayı serin. 2 çorba kaşağı sıvı yağ ve süt karışımını yufkanın üzerinde gezdirin. Üzerine 1 yufka daha serin. Evdeki sebzelerden (pırasa, ıspanak, pazı, maydanoz gibi) 1 tanesini ince ince kıyıp peynirle karıştırdıktan sonra bu 2. kat yufkanın üzerine yerleştirin. Üzerine yeni bir yufka serin. Bu yufkanın üzerinde yağ süt karışımını tekrar gezdirin. Tekrar 1 yufka daha serin bunun üzerine 1 çorba kaşığı sıvı yağda çırpılmış bir yumurtayı dökün. 200 C ısıtılmış fırında 30 dakika pişirdikten sonra çocuğunuza sunabilirsiniz.

İsteğe bağlı olarak böreğinizi kıymalı, tavuk etli, hindi etli ya da balıklı olarak ta hazırlayabilirsiniz.

Afiyet Olsun!

       3–4 çorba kaşığı kadar tereyağını bir tencere içerisinde kısık ateşte ağır ağır eritin. Bu yağın üzerine 2-3 çorba kaşığı kadar un ekleyin. Topak olmayacak şekilde karıştırın. Bu karışımın üzerine 2 bardak sütü yavaş yavaş dökerek 10-15 dakika süre ile karıştırmaya devam edin. Koyu bir kıvama ulaştığında sosunuz hazır demektir. Yiyeceklerine karıştırarak çocuğunuza sunabilirsiniz.

Çocuğunuzun isteğine göre bu sosa peynir ekleyebilirsiniz. Çocuğunuzun almadığı her türlü yiyeceği bu sosla karıştırarak ona sunabilirsiniz.

Kullanmadığınız miktarları buzdolabı poşetleri içinde derin dondurucu da bekletip gereksinim duyduğunuzda 1-2 ay süre ile yeniden kullanabilirsiniz.

Afiyet Olsun!

İçerisinde omega 3 yağ asitleri (EPA ve Özellikle de DHA beyin gelişimi için çok önemli) olduğu için kalp sağlığını ve beyin gelişmesini olumlu etkiler. Özellikle çocuklarda gözdeki retina tabakasının gelişmesine yardımcı olur. Yüksek miktarda Kalsiyum, fosfor, demir, protein, A ve D vitamini içeriği ruhsal ve bedensel gelişimi olumlu etkileyerek bağışıklık sistemin güçlendirir. Bu nedenle çocuğunuza haftada en az 1 ya da 2 kez balık vermelisiniz.

Sindirimi kolay, kılçıksız olması ve daha az alerjik olması nedeniyle Tavuk balığı, Deniz levreği, Deniz çipurası, Lüfer, Mezgit, Dil balığı gibi beyaz etli balıklar ilk başlanacak balıklar arasında olabilir. Ton Balığı, Somon balığı, Uskumru ve Sardalye gibi yağlı balıklara daha sonraki dönemde başlayınız. Balığın taze ve kılçıklarının çok iyi temizlenmiş olmasına dikkat ediniz. Civa ve ağır metal birikimi riski nedeniyle kesinlikle konserve balık ve dip balıklarını çocuğunuza yedirmeyiniz. Çocuğunuza vereceğiniz balıkları Fırında, haşlama,buğulama ya da ızgara şeklinde pişirebilirsiniz. Balıktan sonra süt, yoğurt yenilmez şeklindeki halk inanışı doğru değildir.

Sütlü BALIK

1 bardak süte; yıkanmış, soyulmuş, çekirdekleri çıkartılmış 1 adet domates ve bir tutam maydanoz koyun. Kaynamaya başlayınca içerisine yukarıdaki balıklardan birinden 30 gram kadar koyun.5 dakika pişirdikten sonra kılçıklarını çıkartıp, çatalla iyice ezip çocuğunuza sunabilirsiniz.

BALIK PÜRESİ

Bir adet orta boy patatesi 15 dakika süre ile sıcak suda pişirin, içine yukarıdaki balıklardan 30 gr kadar koyun ve 5 dakika daha pişirin. Bu karışımın içerisine 1 çorba kaşığı rendelenmiş peynir, 1 tatlı kaşığı tereyağı ve 1 tatlı kaşığı limon suyu ekleyerek karıştırın. Bu karışımı 3–5 dakika fırına verdikten sonra çocuğunuza sunabilirsiniz.

FIRINDA BALIK KÖFTESİ

Soyup ufak parçalara böldüğünüz 1 orta boy patates ve 1 orta boy domatesi 1 çay bardağı süt içerisinde 10 dakika pişirin. Yukarıdaki balıklardan 30 gr kadar alın ve 1 yumurta ile iyice karıştırın. 1 çorba kaşığı sıvı yağ ekleyerek önceden hazırladığınız patates ve domates karışımı ile birlikte fırında 20 dakika pişirdikten sonra köfte şekline getirip çocuğunuza sunabilirsiniz.

Afiyet Olsun!

Bir adet orta boy patatesi 15 dakika süre ile sıcak suda pişirin, içine 3 çorba kaşığı (30 gram) fileto şeklindeki balığı ilave edin ve 5 dakika daha pişirin. Bu karışımın içerisine 1 çorba kaşığı rendelenmiş peynir, 1 tatlı kaşığı tereyağı ve 1 tatlı kaşığı limon suyu ekleyerek karıştırın. Bu karışımı 3–5 dakika fırına verdikten sonra çocuğunuza sunabilirsiniz.

Afiyet Olsun!

Sardalye, lüfer, mezgit, levrek, çipura, dil balığı gibi balıklarla yapılabilir.1 orta boy patates, 1 orta boy havuç, yarım soğan ve 200 gr balığı ufak ufak doğradıktan sonra bir kapta 15 dakika haşlayın. Ateşten aldıktan sonra onlardan ufak ufak köfteler yapın.1 yumurtayı bir kapta iyice çırptıktan sonra üzerine galeta unu ekleyin. Yaptığınız köfteleri bu karışıma batırdıktan sonra zeytinyağı koyulmuş yanmaz tavada 5-6 dakika pişirdikten sonra çocuğunuza sunabilirsiniz.

Afiyet Olsun!

Sardalye, lüfer, mezgit, levrek, çipura, dil balığı gibi balıklarla yapılabilir.1 orta boy patates, 1 orta boy havuç. 1 küçük kereviz ve 1 küçük soğanı ince ince doğradıktan sonra 1 su bardağı süt ve 1 su bardağı su ilave edin.200 gr balığı ufak ufak doğrayarak bunların üzerine ekleyin. 2 yemek kaşığı un ve 2 yemek kaşığı tereyağı ilave edin. Kısık ateşte 20 dakika pişirdikten sonra iyice karıştırıp çocuğunuza sunabilirsiniz.    

Afiyet Olsun!                                                                                                                                                          

Hamsi, sardalye, lüfer, mezgit, levrek, çipura gibi balıklarla yapılabilir.Zeytinyağı koyulmuş bir tencerenin dibine halka halka dilimlenmiş soğanları koyun.Üzerine balıkları koyun, üzerine halka şekline doğranmış patates, limon ve maydanoz koyun.Bir miktar su ekleyerek Kısık ateşte 20 dakika pişirdikten sonra çocuğunuza sunabilirsiniz.

Afiyet Olsun!

       İçerisinde bulunan %82 oranındaki karbonhidrat nedeni ile çocuklar için bulunmaz bir hazır enerji kaynağıdır. Ayrıca içeriğindeki aminoasit, vitamin, mineral ve enzimler sayesinde çocukların gelişmesine çok büyük katkılar sağlamaktadır. Alerjik olması, içerisinde bazen bulunabilen bir bakterinin 1 yaşın altındaki çocuklarda bağırsak ve solunum kaslarında sinsice felce neden olması sebebi ile 1 yaşına kadar bal vermemiştik.

1 yaşında çocuğunuzun beslenmesine artık eklenme zamanı geldi. Alerji belirtileri görülmüyorsa ½ çay kaşığı şeklinde başlanarak giderek 1–2 tatlı kaşığına kadar arttırabilirsiniz. Kahvaltıya karıştırılarak verilebildiği gibi süte, yoğurda, meyve suyuna karıştırılarak verilebilir. Ekmek üzerine tereyağı ile birlikte sürerek de çocuğunuza sunabilirsiniz.

Bir su bardağı kaynayan suya; Akşamdan suya koyulmuş 2 yemek kaşığı kuru baklagiller (bakla, bezelye, fasulye, nohuttan biri) konur.1 orta boy havuç ve bir orta boy patates rendelenerek bu karışıma eklenir. Hafif ateşte yarım saat pişirdikten sonra ineceğine yakın içine 1 çorba kaşığı zeytinyağı eklenip karıştırılır. İndikten sonra iyice ezerek çocuğunuza verebilirsiniz. Baklagilleri haşladıktan sonra naylon süzgeçten süzmelisiniz. Böylelikle bebeğinizde gaza neden olan kabuklarını ayıklamış olursunuz.

Afiyet Olsun!

100 gram kabukları soyulmuş bezelye, 2 taze havuç, 2 yaprak marul, 1 soğan ve 1 tutam maydanozu 1 su bardağı kadar su içerisinde 20 dakika pişirin. Üzerine 1 tatlı kaşığı tereyağı ekledikten sonra çocuğunuza sunabilirsiniz.

Afiyet Olsun!

Yoğurt, buğday unu, domates, tatlı biber, soğan, nane ve maydanoz ile yapılan bu geleneksel yemeğimiz çocuğunuz için oldukça zengin bir besin kaynağıdır. 7-8 ay dolaylarında bebek beslenmesine eklenmelidir. İçerisinde domates olduğu için alerji yapabilir. Dikkatli olunuz. Azdan başlayarak giderek arttırmalısınız.

AFİYET OLSUN!

İngilizce Baby Led Weaning kelimelerinin baş harflerinden oluşan BLW; Bebeğin kendi kendine beslenmesi anlamına gelir. Türkçedeki karşılığı “kendi kendine beslenme” (KKB) yöntemi Anadolu’da yüzyıllardır uygulanan geleneksel bir yöntemdir aslında. Daha fazlasını oku

PROBİYOTİKLER (DOST BAKTERİLER)- PREBİYOTİKLER (KALIN BAĞIRSAKLARA KADAR SİNDİRİLMEDEN GELEN VE KALIN BAĞIRSAKLARDA DOST BAKTERİLER TARAFINDAN SİNDİRİLEN VE ONLARIN  BESİNİ OLAN GIDALAR)

Probiyotik kelimesi “yaşam için iyi” anlamına gelir. Probiyotikler, sindirim sistemimizde belirli sayıda bulunan ve başta sindirim sistemi olmak üzere bizi birçok hasatlıklardan koruyan canlı bakterilerdir.

Prebiyotikler, probiyotik bakterilerin besinleri olan,vücudumuz tarafından sindirilemeden kalın bağırsaklara kadar gelebilen ve kalın bağırsakta pobiyotik bakteriler tarafından sindirilerek kullanılan gıda bileşenleridir. Daha fazlasını oku

ÇOCUĞUNUZA YEMEK YEMESİ İÇİN ISRAR ETMEYİNİZ
UNUTMAYINIZ Kİ AÇLIK EN İYİ İŞTAH İLACIDIR

ÇOCUĞUNUZA SEBZELERİ VE MEYVELERİ NASIL SEVDİREBİLİRSİNİZ?
Çocukları kendi haline bırakırsanız genellikle patates kızartması, köfte, makarna ve pilav dışında başka bir şey yemek istemezler. Reddettikleri gıdaların başında öncelikle sebzeler ve daha sonra da meyveler gelir. Meyve ve sebzeler zengin protein ve enerji kaynakları değildirler. Ancak vücut için çok gerekli olan mineral ve vitaminler açısından son derece zengindirler. O nedenle çocuğunuzun mutlaka alması gereken besin öğeleridir. Yine bağırsak hareketlerini düzenleyen, kabızlığa engel olan lif içermektedirler.

Eğer çocuğunuz meyve ve sebzeleri yeterince almıyorsa aşağıdaki önerileri dikkatlice okuyunuz.
• Öncelikle ona örnek olmalısınız, yemek seçmemelisiniz, yeterli miktarda sebze ve meyve tüketmelisiniz.
• Meyve yerine taze sıkılmış meyve suyu sunabilirsiniz.
• Meyveleri ufak parçalara bölerek sunabilirsiniz.
• Meyveyi muhallebi, süt, yoğurt, sütlaç gibi yiyecekler içinde sunabilirsiniz.
• Haşlanmış kabak yerine, kabak kızartması mücver verebilirsiniz.
• Sebze ve meyveleri değişik şekillerde süsleyebilirsiniz. Örneğin elmadan, havuçtan, turptan değişik hayvan figürleri yaparak çocuğunuz için daha çekici hale getirebilirsiniz.
• Sebze ve meyveleri renkli tabaklarda süslü bardaklarda albenisini arttırarak ve daha çekici hale getirerek çocuğunuza sunabilirsiniz.
• Eğer çocuğunuz bir sebzeyi sevmiyorsa en sevdiği arkadaşı onu iştahla yiyorsa hemen onu yemeğe davet edin. Arkadaşına özenerek o sebzeyi yediğini göreceksiniz.
• Sebze ve meyveleri hazırlarken yardımını isteyin. Katkıda bulunduğu yemeği reddetmeyecektir.
• “Meyve yer misin“ yerine “Meyveyi ne şekilde yemek istersin“ diye sorun.
• Yemek sırasında onunla sohbet edin. Ortam ne kadar sıcak ve yumuşak olursa çocuğunuzun inadı da o kadar gevşeyecektir.

1-2 YAŞ ÇOCUKLAR İÇİN ÖRNEK BESLENME PROGRAMI

PAZARTESİ
Kahvaltı: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü + 1 dilim tam tahıl ekmeği + 1 adet tam yumurta + 1 çorba kaşığı miktarında önceden suya koyulmuş tuzu alınmış beyaz peynir + 1 fındık büyüklüğünde tereyağı + 2 tatlı kaşığı çiçek balı

Öğlen: Anne sütü ya da 90- 120 cc devam sütü + Kıymalı sebze yemeği (domates, patates, havuç, kabak, ıspanak, lahana, pırasa, brokoli, karnabahar, enginar, kereviz, taze fasulye, bamya, börülce, semizotu…) +Bulgur pilavı + Üzüm-Erik hoşafı

İkindi: Anne sütü ya da 90- 120 cc devam sütü + 1 dilim meyveli pasta + 1 portakal/elma/şeftali ya da 1 muz

Akşam: Anne sütü ya da 90- 120 cc devam sütü + tarhana çorbası + kıymalı makarna

Gece: Anne sütü ya da 150-180 cc sütlü pirinçli muhallebi.

SALI
Kahvaltı: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü + 1 dilim tam tahıl ekmeği + 1 adet tam yumurta + 1 çorba kaşığı miktarında önceden suya koyulmuş tuzu alınmış beyaz peynir + 1 tatlı kaşığı fındık, ceviz, badem ezmesi + 1 fındık büyüklüğünde tereyağı +2 tatlı kaşığı reçel.

Öğlen: Anne sütü ya da 90- 120 cc devam sütü + Fırında tavuk-karışık sebzeli (domates, patates, havuç tatlı biber, kabak…) Pirinç pilavı +Yoğurt- Cacık

İkindi: Anne sütü ya da 90- 120 cc devam sütü+ 6-8 adet bebe bisküvisi + 1 elma – portakal ya da 2-3 adet kayısı

Akşam: Anne sütü ya da 90- 120 cc devam sütü + Tavuk sulu şehriye çorbası + Patatesli tavuk + Elma kompostosu

Gece: Anne sütü ya da 150-180 cc sütlü bisküvili yulaflı muhallebi

ÇARŞAMBA
Kahvaltı: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü + 1 dilim tam tahıl ekmeği + 1 adet tam yumurta + 1 çorba kaşığı miktarında önceden suya koyulmuş tuzu alınmış beyaz peynir + 1 fındık büyüklüğünde tereyağı + 2 tatlı kaşığı fındık ezmesi + 1 orta boy domates + 1 küçük boy salatalık + 1 adet tatlı biber

Öğlen: Anne sütü ya da 90- 120 cc devam sütü + Fırında balık sebzeli (patates, domates, havuç, soğan, maydanoz…) + Peynirli makarna + Elma – kayısı kompostosu

İkindi: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü+ Peynirli poğaça + Taze sıkılmış portakal/elma/armut/şeftali suyu ya da 8-10 adet üzüm

Akşam: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü+ balık ızgara + bulgur pilavı + mevsim salatası

Gece: Anne Sütü ya da 150-180 cc sütlü armutlu muhallebi

PERŞEMBE
Kahvaltı: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü + 1 dilim tam tahıl ekmeği + 1 adet tam yumurta + 1 çorba kaşığı miktarında önceden suya koyulmuş tuzu alınmış beyaz peynir +1 fındık büyüklüğünde tereyağı + 2 tatlı kaşığı kayısı marmeladı + 4-5 adet tuzu alınmış zeytin

Öğlen: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü+ Dana etli kuru baklagil (kuru fasulye, nohut, mercimek…) + pirinç pilavı + yoğurt

İkindi: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü + Üzümlü -cevizli kek + 1 armut ya da 2-3 erik ya da 8-10 adet kiraz

Akşam: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü + Mercimek çorbası + Sebzeli köfte + Erik/kayısı kompostosu.

Gece: Anne Sütü ya da 150-180 cc sütlü, ballı-irmikli muhallebi

CUMA
Kahvaltı: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü + 1 dilim tam tahıl ekmeği + 1 adet tam yumurta + 1 çorba kaşığı miktarında önceden suya koyulmuş tuzu alınmış beyaz peynir + 1 fındık büyüklüğünde tereyağı + 2 tatlı kaşığı üzüm pekmezi + 2 tatlı kaşığı fındık, ceviz, badem ezmesi

Öğlen: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü+ yayla çorbası + fırında patatesli tavuk + domates soslu makarna-Hoşaf-Komposto

İkindi: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü + kaşarlı tost + Meyve salatası

Akşam: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü + Sebzeli tavuk sote + Ayva-Elma – Kabak tatlısı

Gece: Anne Sütü ya da 150-180 cc sütlü meyveli- pirinçli muhallebi

CUMARTESİ
Kahvaltı: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü + 1 dilim tam tahıl ekmeği + 1 adet tam yumurta + 1 çorba kaşığı miktarında önceden suya koyulmuş tuzu alınmış beyaz peynir + 2 tatlı kaşığı fındık ezmesi + 1 orta boy domates + 1 küçük boy salatalık + 1-2 adet tatlı biber

Öğlen: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü + Haşlanmış kuzu eti + Dolma (domates – biber – patates – kabak) + Ayran

İkindi: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü+ Sebzeli börek + 1 dilim karpuz – kavun ya da 1 elma – armut – portakal

Akşam: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü + Ezogelin çorbası + Kuzu kapama + Mevsim salatası

Gece: Anne Sütü ya da 150-180 cc sütlü yulaflı – buğdaylı muhallebi

PAZAR
Kahvaltı: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü + 1 dilim tam tahıl ekmeği + 1 yumurtadan tereyağlı omlet + 1 çorba kaşığı miktarında önceden suya koyulmuş tuzu alınmış beyaz peynir + 1 orta boy domates + 1 küçük boy salatalık + 1-2 adet tatlı biber + 2 tatlı kaşığı tahin- pekmez

Öğlen: Anne sütü ya da 90- 120 cc devam sütü + Tarhana çorbası + Izgara mevsim balığı + Bulgur pilavı + Mevsim salatası

İkindi: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü + 2 adet kurabiye + Meyveli dondurma

Akşam: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü + Balık buğulama + Soslu makarna + Sütlaç

Gece: Anne Sütü ya da 150-180 cc sütlü 7 tahıllı kaşık maması.

Not: Bu liste çocuğunuza neler verebileceğinizi gösteren örnek bir listedir. Bu yiyeceklerin hepsini çocuğunuz almasa da üzülmeyiniz. Daha az öğün ve daha az miktarlarla da çocuğunuz sağlıklı olarak normal büyüme ve gelişmesini sürdürebilir.

Dr. Yılmaz Bay
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

Sevgili Anneler;
Çocuğunuzu 1 yaşına kadar mutlaka emziriniz. Hatta çocuğunuz emmeye devam ediyor, ek gıdaları alıyor ve iyi gelişiyorsa 2-3 yaşına kadar çocuğunuzu emzirmeyi sürdürebilirsiniz. Bu dönemde çocuğunuzun temel besini anne sütüdür. Eğer anne sütü yeterli değilse ya da yoksa çocuğunuz için uygun hale getirilmiş devam sütü çocuğunuzun esas besinidir. Başladığımız ek gıdalar adı üzerinde ek besinidir. Eğer çocuğunuz anne sütünü yeterince alıyorsa 1 yaşına kadar hiçbir ek gıda almasa dahi sütünüz çocuğunuzu beslemeye yeterlidir. Ancak katı gıdalara alışması için 4-6 ayda başladığınız ek gıdaları giderek artırarak ve çeşitlendirerek bu dönemde kaşıkla çocuğunuza vermelisiniz.

Çocuğunuzu kendi başına yemek yemesi için özendiriniz. Serdiğiniz bir örtünün ortasına çocuğunuzu oturtunuz. Önüne elle, kaşıkla yiyebileceği yiyeceklerden koyunuz. Bunlar yoğurt, köfte, makarna, pilav, haşlama patates, havuç ya da püresi, şeftali, elma, armut, portakal, mandalina, muz, üzüm, çekirdeği alınmış kiraz veya kayısı olabilir.

Çocuğunuza et suyu ve yemek suyu yerine etin ve yemeğin kendisini veriniz. Şekerli su, su muhallebisi, nişasta karışımı mamalar, çay, lokum, her türlü şekerlemeler, şarküteri işi her türlü hazır gıdalar,kolalar, gazozlar, hazır meyve suları, hazır meyveli sütler, hazır meyveli yoğurtlar, her türlü ticari içecek ve yiyecekler çocuğunuz için sakıncalıdır. Asla vermeyiniz.

Katı gıdaları kaşıkla ezerek veriniz. Rondo, blender, mikser gibi öğütücüleri kullanmayınız.

ÇOCUĞUNUZ YEMEĞİNİ YEMİYORSA
• Başını yana çevirip uzaklaştırıyorsa
• Bardağı, tabağı itiyor, yere fırlatıyorsa
• Yemeği görünce ağlıyor, bağırıyorsa
• Yemekleri tükürüyor veya uzun süreli çiğniyorsa
• Ağzında yemekleri tutuyor veya yemekleri alınca kusuyorsa

Asla zorlamayın!

• Yemeği yorumsuz olarak önünden alın ve yanından uzaklaştırın.
• Bir dahaki öğüne kadar istese de ona hiçbir şey vermeyin.
• Yemek yememesinden dolayı üzüldüğünüzü ona belli etmeyin. Bunu yapmak zor olabilir. Ancak başarabilirseniz çok etkin bir çözüm olduğunu göreceksiniz.
• Yemek sadece bir besin aracıdır. Ne bir ödül, ne de bir cezadır. Yaşamak için beslenmesi gerektiğini bilmelidir.
• Sizin göreviniz yalnızca çocuğunuza yemeği sunmaktır. Zorla yemek yedirmek değildir.
• Yemek saatlerini çocuğunuzla savaş saatlerine çevirmeyiniz. Bu savaşı kesinlikle kaybedeceğinizi bilin.
• Yemek saatleri çocuğunuzla paylaştığınız, ona yakınlaştığınız birlikte bir sevgi yumağı oluşturduğunuz, yaşamınızın en güzel anlarıdır.
• Lütfen yemek yemesi için ısrar ederek bu güzel anı bozmayınız.

9-12 AYLIK ÇOCUKLAR İÇİN ÖRNEK BESLENME
KAHVALTI: Anne Sütü ya da 120-150 cc devam sütü + 1 dilim tam tahıl ekmeği ya da 4-5 adet bisküvi + 1 adet katı pişirilmiş yumurta sarısı+ 1 çorba kaşığı miktarında önceden suya koyulmuş tuzu alınmış beyaz peynir + 1 fındık büyüklüğünde tereyağı + 1 tatlı kaşığı pekmez- reçel ya da marmelat.

ÖĞLEN: Anne sütü ya da 120-150 cc devam sütü + Etli, kıymalı, tavuklu ya da balıklı sebze yemeği (domates, patates, havuç, kabak, ıspanak, lahana, pazı, pırasa, brokoli, karnabahar, enginar, kereviz, taze fasulye, bamya, börülce, semizotu…) + Pilav (pirinç, bulgur, makarna, erişte) + Yoğurt

İKİNDİ: Anne sütü ya da 120-150 cc devam sütü + 1 dilim börek, kek, poğaça, bisküvi ya da kurabiye +Meyve ( 1 elma, 1 armut, 1 şeftali, 1 portakal, 2 mandalina, 2-3 kayısı, 8-10 kiraz, 8-10 üzüm, 1 dilim karpuz, 1 dilim kavun ya da 1 muz)

AKŞAM: Anne sütü ya da 120 -150cc devam sütü + Sebzeli çorba (sebze, mercimek, şehriye, tarhana, pirinç, ezogelin ya da yayla çorbası ) +Fırında sebzeli et (dana-kuzu eti, kıyma, köfte, tavuk ya da balık ) +Peynirli makarna +Komposto – hoşaf (elma, armut, kayısı, üzüm, erik)

GECE: Anne sütü ya da 150-180 cc Sütlü muhallebi (pirinçli, irmikli, buğdaylı, mısırlı, çavdarlı, yulaflı, bisküvili ya da meyveli muhallebi)

Not: Bu liste çocuğunuza neler verebileceğinizi gösteren örnek bir listedir. Bu yiyeceklerin hepsini çocuğunuz almazsa da üzülmeyiniz. Daha az öğün ve daha az miktarlarla da çocuğunuz sağlıklı olarak normal büyüme ve gelişmesini sürdürebilir.

Dr.Yılmaz Bay
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

Öncelikle şunu biliniz ki çocuğunuz ilk altı ayda kilosuna göre aldığı günlük gıdayı artık yaşam boyu almayacaktır. İlk altı ayda büyüme hızı çok fazladır. İlk aylarda ayda 800-1000 gr. kilo alan çocuğunuz, 8 aydan sonra ayda 350-400 gr. kadar kilo artışı gösterir. Buna paralel olarak da yiyecek tüketimi ilk aylara göre daha azdır. Aşağıdaki önerilere uyarsanız iştahsızlık problemini kolayca aşabilirsiniz. Daha fazlasını oku

Zaman zaman bütün bebekler önündekini sağa sola atmaktan ağzındakileri dışarı püskürtmekten büyük zevk alırlar. Özellikle bunu doyduktan sonra yaparlar. Ancak bu davranışlar aşırı boyutlara ulaşırsa;

• Önüne fazla bir şey koymayınız. Tek bir çeşit koyunuz.
• Mama kabını masaya sabitleyiniz.
• Elbisesini korumak için önlük takınız.
• Mama sandalyesinin altına örtü ya da gazete koyunuz.
• Davranışlarınızı onaylamadığınızı kesin bir dil ve kararlılıkla belirtiniz.
• Sakinliğini koruyunuz.
• Belki de küçük afacan gösteri yapıyordur. Kapıyı kapatıp odadan çıktığınızda seyircisiz kalan küçük oyuncu gösteriyi sonlandıracaktır.

Çocukları kendi haline bırakırsanız genellikle patates kızartması, köfte, makarna ve pilav dışında başka bir şey yemek istemezler. Reddettikleri gıdaların başında sebzeler ve daha sonra da meyveler gelir. Meyve ve sebzeler zengin protein ve enerji kaynakları değildir. Ancak vücut için çok gerekli olan mineral ve vitaminler açısından son derece zengindir. O nedenle çocuğunuzun mutlaka alması gereken besin öğeleridir. Bağırsak hareketlerini düzenleyen, kabızlığa engel olan lif içerirler.
Eğer çocuğunuz meyve ve sebzeleri yeterince tüketmiyorsa aşağıdaki önerileri dikkatlice okuyunuz. Daha fazlasını oku

Öncelikle çocuğunuzun her gün tuvalete çıkması gerekmediğini bilmeniz gerekir. Bazı çocuklar günde 3-5 kere tuvalete çıkabildiği gibi bazı çocuklarda bu 3-5 güne kadar uzayabilir. 3-5 günde bir tuvalete çıkıyor ama büyük dışkısı çok sert ve büyük hacimli değilse ve bu onu çok rahatsız etmiyorsa normaldir ve kabızlık sayılmaz. Daha fazlasını oku

Annelerin kafasını kemiren en önemli sorunlardan biridir. Evet, çocuğunuz yere düştüğünü yiyebilir. Yerler tam steril değildir. Biraz mikrop barındırabilir. Bu mikroplar çocuğunuzda önemli bir rahatsızlığa yol açmaz. Bir süre sonra yaşadığı ortamdaki mikroplara alışacaktır. Bu teması doğal bir aşılama olarak düşünün. Ara sıra tozla, toprakla, temasına izin verin.