Sünnet; penisin uç kısmını kaplayan derinin (sünnet derisi) cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Sünnet derisi el, yüz, ayak ve vücudun diğer kısımlarını örten deri gibi penisin üzerini kaplayan vücudun normal ve sağlıklı bir parçasıdır. Göz kapağı nasıl gözü koruyorsa, penisin üzerini öreten deride penisi dış etkenlerden, travma ve yaralanmalardan hatta enfeksiyondan korur. Penis başını nemli yumuşak ve duyarlı tutar. Normalde bir iç organ olan penisin ısısını sağlar. Penisi koruyan özel bir yağ ve mikroplardan koruyucu maddeler üretir. Tüm bu işlevleri ile çocuklarda penisin normal ve sağlıklı büyüyüp gelişmesini sağlar. Penis üst derisi normalde yalnız idrar çıkışına izin verecek açıklıktadır ve bu ideal özellik penis başının erkenden dış koşullara açık hale gelmesini engeller. Erkenden penis başını örten derinin geri çekilip penis başının dışarı çıkartılması gerekmez. Sünnet derisi ileri çocukluk yaşlarında ya da erişkin çağa gelindiğinde; gerektiğinde kendiliğinden penis başından ayrılacaktır. Genel vücut temizliği dışında penis için özel bir bakım ve temizlik gerekmez. Penis üzerindeki deriyi zorla geri çekip içerisine su, sabun ya da temizleyici bir madde sürülmesi gerekmez.
Penisin yapısal bozuklukları ve idrar deliğinin penisin ucu yerine daha aşağıdan ya da penisin vücuda yapıştığı yerden çıkması gibi durumlarda sünnet derisi kullanılarak düzeltme işlemleri yapılabilir. Böyle problemi olan çocuklar asla erken sünnet ettirilmemelidir.
Penis başını örten derinin dar olması (fimozis ya da halk arasındaki deyimi ile bitiklik) en çok gösterilen ve en çok suiistimal edilen sünnet olma nedenidir. Gerçekte ise; penis başını örten derinin çocukluk yaşlarında geriye çekilememesi asla sünnet olmayı gerektiren bir durum değildir. Nasıl ki tomurcuk bir gül zamanı gelince açılıyorsa penis başını örten deride zamanı gelince açılarak penis başını serbest bırakacaktır. Bu açılma işlemi çocuktan çocuğa değişerek farklı zamanlarda olabilir. Penis başını örten deriyi zorla geri çekmeye çalışmayın. Bunun için çocuğunuzu sünnet ettirmeyin. Bırakın olduğu gibi kalsın. Doğal hali en iyisidir.
Penis başının iltihaplanması (Balanitis), tekrarlayan İdrar Yolu Enfeksiyonu geçirilmesi, gece yatağa idrar kaçırmak, gündüz iç çamaşırını ıslatmak, iştahsızlık, zayıflık, gelişme geriliği gibi nedenler de ülkemizde sünnet için kullanılmaktadır. Bu yakınmalarda asla sünnet için neden oluşturamazlar.
Sünnetin; çocuklarda daha temiz bir ortam sağladığı, İdrar Yolu Enfeksiyonlarını önlediği, cinsel yolla geçen hastalıkları özellikle AİDS’i önlediği, erkeklerde penis kanseri, sünnet olan erkeklerin eşlerinde ise rahim ağzı kanserini önlediği şeklindeki görüşler bağımsız araştırmacılarca doğrulanmamıştır.
Günümüz koşullarında sünnet
Ülkemizde sünnet dinsel ve kültürel nedenlerle yapılmaktadır. Yapısal bir bozukluk ya da idrar çıkış yeri bozukluğu gibi bir hastalık yoksa penisi koruyucu, normal ve sağlıklı gelişmesini sağlayıcı işlevleri nedeniyle vücudun doğal bir parçası olan penis üst derisinin erken çocukluk yaşılarında özellikle de 0- 2 yaş döneminde alınması gerekmez. Ufak çocukların bir şey anlamadığı ve acı hissetmediği şeklindeki düşünceye de katılmıyorum. Hele de bu işlemin genel anestezi altında yapıldığı düşünülürse dünyaya yeni gözlerini açan, yaşama tutunmaya çalışan bir bebeğe yalnızca dinsel ve kültürel nedenlerle sünnet yapılmasını önermiyorum.
2- 6 yaş arası çocukların psikolojik gelişim yönünden hassas oldukları bir devredir. Bu dönemde çocuklar ben merkeziyetçidirler. Olayları tam kavrayamazlar. Her çeşit uyarıya aşırı tepkisel reaksiyon verirler. Çocukların ruhsal gelişimini olumsuz etkileyeceği için 2-6 yaş gurubunda da sünnet önermiyorum.
Erken sünnet olan çocuklar ileri yaşlarda arkadaşları sünnet olurken kendisinin neden sünnet olmadığını sorgulamakta, acaba bende bir eksiklik mi var duygusuna kapılmaktadır. Töre ve törenlerden mahrum olmakta daha önce yapılmış olsa da yeterince anımsayamadıkları için onları olumsuz etkilemektedir. .
Dini ve kültürel nedenlerle sünnet yapılacak ise; en uygun yaş 7–11 yaş arasıdır. Bu yaş grubunda çocuk olayın farkındadır. Yapılacak işlemi; doğru anlatılırsa anlayabilir, korkularını yenebilir. Kendini toplumun bir üyesi ve sünnet olayını da erkekliğe geçişin ilk adımı olarak görür. Çevrede sünnet olan diğer arkadaşlarını görünce kendisi de heveslenir. Sünnet düğünü yapılması, aile içinden, akrabalarda ve etraftan gelen hediyeler onu daha da heveslendirir. Bu dönemde yapılan sünnette genel anesteziye gerek yoktur. Yalnızca penis uç kısmına sürülen bir merhem ile ağrı hissi giderilip rahat bir sünnet işlemi gerçekleştirilebilir.
Sözün Özü: Dinsel ve kültürel nedenlerle yapılacak olan sünnet işlemi mümkün olduğunca çocuğun daha az etkileneceği geç çocukluk yaşlarına bırakılmalıdır.
Dr. Yılmaz Bay
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı