Ekmek Türk toplumunun en temel besin kaynağıdır. Ekmeğin ana maddesi olan buğday; protein, karbonhidrat, yağ, vitamin (özellikle B grubu vitaminleri), mineral (özellikle demir ve çinko) ve lif yönünden oldukça zengindir. Buğday dışında çavdar, mısır, yulaf, pirinç, arpa, darı, kinoa, mısır gibi tahıllar, fasulye, nohut, bezelye, börülce, mercimek ve bakla gibi kuru baklagiller de ekmek yapımında kullanılabilir. Bebek ekmeği yapılırken bu tahıl ve kuru baklagillerin rafine edilmemiş ve doğal halde olmasına dikkat edilmelidir. İçine koyulan peynir altı suyu, peynir, yoğurt, yumurta sarısı, pekmez, fındık, ceviz, badem, ay çiçeği çekirdeği, kabak çekirdeği, hindistan  cevizi, kuru meyveler gibi  çeşitli gıdalar ekmeğin besin değerini daha da artırır.

Ek gıdaya başladıktan sonra 6. aydan itibaren bebeğinize; kahvaltıyla, yoğurtla, sebze çorbalarıyla birlikte ya da tek başına bebe ekmeği verebilirsiniz. 

EVDE BEBE EKMEĞİ NASIL HAZIRLANIR?

• 2 Su bardağı tam buğday unu (yulaf, pirinç, çavdar, arpa, darı, kinoa, mısır, fasulye, nohut, bezelye, börülce, mercimek ve bakla olabilir),
• 1 Su bardağı peynir altı suyu (Yoğurt veya su da olabilir, 12 aydan sonra inek-koyun-keçi sütü de kullanılabilir.),
• 1/2 çay bardağı zeytinyağı (1 yemek kaşığı tereyağı da olabilir),
• 100 gr ekşi maya ya da 1 tatlı kaşığı kuru maya  

HAZIRLANIŞI;

Orta boy bir karıştırma kabı içerisine tam buğday ununu koyalım, orta bölümünü açıp unu kenara alalım. Açılan bu yere peynir altı suyu, yoğurt ya da su koyalım, bu sulu kısmın içerisine mayayı koyalım. Ortasından başlayarak yavaş yavaş karıştırmaya, yoğurmaya başlayalım. Elimize hafif yapışan, yumuşak bir hamur elde edinceye kadar 10-15 dakika yoğurmaya devam edelim. Daha sonra bu karışımı streç bir filmle kapatıp ılık bir ortamda 1-1,5 saat bekleterek mayalandırmaya bırakalım. Daha sonra göz zevkimize uygun şekiller vererek fırın tepsisine dizelim. Minik ekmeklerimizin fazla kabarıp patlamaması için üzerine ince çizikler atabiliriz. Hazırladığımız bu karışımı önceden 180-200 dereceye kadar ısıtılmış fırında üstü  kızarıncaya kadar 20-30 dakika pişirelim. Ekmeğimizin yumuşak olması için fırın içine ısıya dayanıklı bir kase içerisinde ağzı açık olarak su koyabiliriz. Çıkarıp 1 saat soğuttuktan sonra dilimleyip bebeğinize verebilirsiniz. Kalan dilimleri buzlukta 1 hafta bekletebilirsiniz. 

Ekmeğinizin besin değerini artırmak için içerisine; yumurta sarısı, pekmez, fındık, ceviz, badem, ay çiçeği çekirdeği, kabak çekirdeği, hindistan cevizi ve kuru meyveler de koyabilirsiniz. 

EKŞİ MAYA

Ekmeğinizi ekşi maya ile yaparsanız besin değerini daha da artırırsınız. Marketlerde hazır satılan ekşi mayalardan alabileceğiniz gibi evde kendiniz de ekşi maya hamuru yapabilirsiniz. Ekşi maya elde etmek için gerekli olan sadece un ve sudur. Ekşi maya, un ve suyun karıştırılarak belirli bir zaman ve ısıyla bekletilmesiyle oluşur. Maya tarafından üretilen laktik asit bakterisi, un ve havadaki yabani bakterileri kullanarak enzimlerin aktive edilmesini sağlar. Bu fermantasyon sonucu ekşi maya oluşur.

Ekşi maya hamurunu nasıl çoğaltabiliriz ?

Ekşi maya hamurunun % 40’ı un, %40’ı  su, %20’si ekşi maya hamurudur. Örneğin; 100 gr ekşi maya hamurumuz var. Bunun 40 gramı su 40 gramı un, 20 gramı ekşi maya hamurudur.

Ekşi hamurumuzu çoğaltmak için örneğin; elimizde 100 gr ekşi maya hamurumuz var. Bu hamuru  5’e böldüğümüzde 20 gr’lık 5 parçamız oluşur. Her bir 20 gramlık parçaya  2 birim un (40 gr), 2 birim su (40 gr) ilave ederiz . Bu şekilde 5 birime tamamlamış oluruz. Sonuçta elimizde 5 adet 100 gramlık maya olmuş olur. 

5000 yıldır kullanılan ekşi maya ile yapılan ekmekte bulunan probiotik bakteriler; salgıladıkları enzimler sayesinde buğday içindeki gluteni parçalayarak sindirime hazır hale getirir ve glutenin alerji yapma riskini azaltırlar. Bağışıklık sistemini güçlendirir. Düşük glisemik indekse sahip olduğundan ani insülin salgısı yapmaz ve daha uzun süre tokluk hissi verir. Ekşi maya ekmeklerin mayaları fermente edilirken çok sayıda probiyotik (Yararlı bakteri) oluşur. Probiyotikler vücuttaki yararlı bakterilerin sayısını arttırıp zararlı olanları azaltır. Ekşi maya ne kadar bekletilirse değeri o kadar artar.

Afiyet olsun

Dr. Yılmaz Bay

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı